* باز هم برچسبهای افراط و تفریطی؛ هر نابینایی برای هر کاری مناسب نیست: یکی از بزرگترین مشکلات اقلیتهای اجتماعی، قضاوت شدن بر اساس معیارها و شاخصهای یکسان است. نابینایان به ویژه با این مشکل بسیار رو به رو میشوند که عموم جامعه در مورد آنها با پیشداوریهای مثبت و منفی و متأسفانه در اکثریت مواقع پیشداوریهای منفی قضاوت میکنند. تلقیهایی مانند «نابینایان همه باهوش هستند یا برعکس کارایی ندارند» در واقع مبنای این پیشداوریها، این تلقی است که نابینایی مهمترین ویژگی انسانهای نابیناست و انسانهایی که نابینا میشوند توانمندیها یا ناتوانیهای مشترک دارند. اگر این برچسبها فقط در عرصه غیر رسمی روابط اجتماعی بود، چاره اش فرهنگسازی و گذشت زمان است، اما در بعد رسمی، یعنی برخورد دستگاهها و نهادهای رسمی با حقوق نابینایان، دیگر نمیتوان منتظر اثر مثبت گذشت زمان بود. مصداق این بحث ضوابط استخدامی نابینایان در دستگاههای استخدامی است. آموزش و پرورش بر اساس معیارهای غلط پزشکی و مهمتر از آن، رویکردی مدیریتی که ناقض حقوق نابینایان است، نابینایان را از دم فاقد توانمندی تدریس میدانند. پشت این حکم و پیش داوری این تلقی نهفته است که همه نابینایان یک ناتوانی یا توانمندی را دارند. بدون تعصب نابینایان کاملاً با یک دیگر متفاوت هستند؛ آیا هر انسان بینایی به صرف بینا بودن قادر به تدریس در مدارس است؟ در میان نابینایان نیز علیرغم تحصیلات مشترک، ممکن است نابینایی قادر به تدریس و توانمند در مدیریت کلاس باشد و نابینایی دیگر نباشد. در نتیجه نمیتوان گفت نابینایان همه ناتوان از تدریس و مدیریت کلاس یا توانمند به انجام این امر هستند. باید افراد نابینا پس از موفقیت در آزمونهای علمی در مصاحبه های تخصصی، آن هم توسط افرادی متخصص روانشناسی افراد نابینا و به دور از هر گونه پیش داوری جهت تدریس سنجش شوند. هر گونه برخورد افراط و تفریط دراین زمینه نقض حقوق شهروندی همه نابینایان یا گروهی از آنهاست.

........چوب الف

* دارندگی در بسندگی است:

«میخواستم که زندگیم ژرف باشد و عصاره آن را تا آخرین قطره بنوشم. هر آنچه را که زندگی نبود ریشه کن کنم تا آن دم که مرگ به سراغم میآید. چنین نپندارم که اصلاً نزیسته ام.»

این روزها شاید کمتر فرصت پیدا کنیم به این بیندیشیم که معنا و هدف زندگیمان چیست. رؤیاها و آرزوهایمان چیستند و چگونه میتوانیم به زندگانی اصیلی دست یابیم که به خود خودمان تعلق داشته باشد. این ما نیستیم که می اندیشیم, تصمیم میگیریم, انتخاب میکنیم و حتی غصه میخوریم و رنج میبریم. در واقع بازار و فرهنگ مصرف همچون انسانی مستبد و مقتدر همه این کارها را به جای ما انجام میدهد و این توهم را در ما ایجاد میکند که کار خودمان است. این است که اغلب نا امیدانه و سرگشته در جستجوی آرامش به هر کجا سرک میکشیم و اغلب دست خالی باز میگردیم. این ادعا که کتابی که در این شماره قصد معرفی آن را داریم این مشکل را به کل حل میکند و استیلای بازار و جامعه مصرفی و اقتدار تجمل را یکباره از میان برمیدارد و آزادمان میکند, بیتردید ادعایی بیپایه خواهد بود. اما خواندن کتاب «دارندگی در بسندگی است» بیگمان برای آنها که در میان این هیاهوی عنان گسیخته, زندگی اصیل و صلح و آرامش را جستجو میکنند, تلنگری کارآمد و منظری بسیار دلچسب خواهد بود. «دارندگی در بسندگی است» را سمیوئل الکزاندر نوشته و غلامعلی کشانی به فارسی ترجمه کرده است. مصطفی ملکیان هم پیشگفتاری جالب برای کتاب نوشته است. الکزاندر در این اثر جالب و خواندنی به زندگی و اندیشه هنری دیوید ثورو, اندیشمند قرن نوزدهم امریکایی میپردازد. انسانی اندیشمند و اصیل با باورهای عمیق اخلاقی که کوشید آن گونه که می اندیشید، زندگی کند. در سر سخن کتاب آمده است: «پرسشی که کتاب دارندگی در بسندگی است در میان میگذارد, پرسشی عمومی, وجودی و همزمان اقتصادی درباره همه زندگیست. چگونه کار کنیم؟ چگونه مصرف کنیم؟ و همزمان به رؤیاهایمان هرچه بیشتر نزدیک بمانیم. مخاطب این کتاب همگانند، به ویژه جوانان. جوانانی که در آستانه انتخاب چگونه زیستن خود هستند.» کتاب اما در عین حال علاوه بر این به نقد سرمایه داری و فرهنگ تجمل و مصرفزدگی مخربی میپردازد که نه تنها زندگی بالنده انسان اخلاقی و مستقل, بلکه زیست گیاهان و جانوران را بر روی کره زمین تهدید به نابودی میکند. نویسنده کتاب بیشتر امیدوار بوده که پرسشهایی در برابر خواننده بگذارد تا نقطه شروع بحثهای بیشتری در مورد چگونه زیستن بشر بر روی این کره خاکی باشند. کتاب همچنین یادداشتهایی درباره تجربیات شخص نویسنده و پیوستهایی در تحلیل آثار و اندیشه ثورو به قلم دیگر اندیشمندان را شامل میشود. کتاب را مؤسسه انتشارات نگاه معاصر به بازار نشر عرضه کرده و نسخه گویای آن در کتابخانه حسینیه ارشاد تهیه شده است.

..........فناوریهای امیدبخش

* برای آنها که انگلیسی میدانند: آموزشهای رایگان «freedom scientific»: یکی از خدماتی که شرکتهای تولید کننده نرم افزارهای ویژه نابینایان در سراسر دنیا به آن میپردازند، تولید محتوای آموزشی در حوزه محصولاتی است که در اختیار این دسته از کاربران قرار میدهند. امری که عموماً از سوی همین تعداد اندک تولید کنندگان ایرانی مغفول واقع میشود. از جمله شرکتهایی که در این حوزه به شکلی کاملاً حرفه ای فعالیت میکند، یکی هم «freedom scientific» است. شرکتی که همه آن را با پر طرفدارترین محصولش، یعنی صفحه خوان JAWS میشناسند. این شرکت، با قرار دادن پیوندی زیر عنوان «Training» در صفحه اصلی وبسایت خود، برای کاربران این امکان را فراهم کرده که بتوانند از آموزشهای مختلف در خصوص نحوه کار jaws با نرم افزارهای مختلف، به شکل رایگان یا بعضاً با پرداخت هزینه بهره مند شوند. کاربران با ورود به این وبسایت و انتخاب پیوند training، قسمتهای مختلفی را مشاهده خواهند کرد. بخشهایی نظیر: «Free Training» یا آموزشهای رایگان و «paid Training» یا آموزشهای غیر رایگان. بخشی نیز در این صفحه از وبسایت تعبیه شده با نام «Free Webinars». اصطلاح وبینار، از اصطلاحاتی است که در همین چند سال اخیر ابداع شده و ترکیبی است از کلمه وب و سمینار به معنی «سمینار در محیط وب». آنچه freedom scientific در این قسمت در اختیار کاربران قرار میدهد، محیطی است که افراد میتوانند به شکل بر خط، در آن حضور یافته و از آموزشهایی که کارشناسان این شرکت به شکل زنده ارائه میکنند استفاده کنند یا به سخنرانیهای مختلفی که در موضوعات گوناگون مطرح میشود، گوش دهند. در این وبینارها، امکان طرح پرسش هم برای کاربران فراهم شده، به گونه ای که کاربران قادر خواهند بود با رعایت چارچوبهای تعیین شده توسط گردانندگان وبینار، سؤالات خود را مطرح کنند و از کارشناسان شرکت پاسخهای لازم را دریافت کنند. وبینارهای این شرکت هم مثل سایر آموزشهایش، به دو قسم، یعنی رایگان و غیر رایگان تقسیم میشود. با توجه به مشکلات انجام پرداختهای مالی از داخل کشور، احتمالاً بیشتر کاربران نابینای ایرانی، نسبت به حضور در وبینارهای رایگان این شرکت تمایل بیشتری داشته باشند. برای ثبت نام در وبینارهای رایگان «Freedom Scientific»، کافی است نشانی www.freedomscientific.com را در نوار آدرس وارد کرده، سپس از میان پیوندهایی که در صفحه میبینید، گزینه Training را انتخاب کنید. در این قسمت، در بخش «Free Webinars» موضوعات و تاریخهای برگزاری وبینارهای رایگان را مشاهده خواهید کرد. با رفتن به صفحه هر وبینار، قادر خواهید بود برای شرکت در آن ثبت نام کنید. برای ثبت نام هم داشتن اطلاعاتی مثل کشور، شهر، استان، نام کامل و نشانی ایمیل کافی است و کاربران به محض درج این اطلاعات، در صورت تأیید، راهنمای حضور در وبینار را در صندوق ایمیل خود دریافت خواهند کرد.

........گفتگوی ویژه

* سامانه الکترونیک سلامت؛ دسترسپذیری و بایدهای آن (بخش دوم): در شماره قبل گفتگوی ایران سپید با دکتر تارا را در مورد دسترسپذیری سامانه سپاس خواندید و در ادامه: س: علت پیچیدگی این سامانه چیست؟ ج: بله! خیلی پیچیده است. یکی از دلایلی که بسیاری از کشورهای غربی این سامانه را پیاده نکرده اند، همین خطراتش است. س: این سامانه تنها در پنج کشور اجرا شده؟ ج: البته به شکلی که ما انجام میدهیم تا حال تقریباً در هیچ کشوری انجام نشده است؛ چون نگرانیهایی از این دست وجود دارد که اگر کسی کارت بیمار را بردارد، میتواند به سوابق پزشکی او دسترسی یابد و مثلاً آبروی بیمار را ببرد. از این رو با احتیاط جلو میروند. در کشور ما هم به خاطر این بحثهای امنیتی، اجرای آن زمان برده است. ما در حال تدوین آئین نامه ای به نام "حریم خصوصی" هستیم که در آن مشخص کنیم بیمار چگونه به پزشک خود اجازه دهد به اطلاعات پرونده اش دسترسی یابد و اینکه بیمار شاکی نباشد که کسی اطلاعاتش را در اختیار دیگران گذاشته است. س: مثل کارت عابر بانک که اگر با رمزش دست کسی داده شود، مسئولیتش با خود فرد است؟ ج: دقیقاً! درست مانند وقتی که با عابر بانک خود به حسابی به اشتباه پول واریز کنید، بانک نمیپذیرد که اشتباه کرده اید. س: آیا این اطلاعات در سیاستگزاریها هم در وزارت بهداشت استفاده میشوند؟ ج: ما در وزارت بهداشت یک سامانه خاص داریم تا با آن سلامت افراد را پایش کنیم. البته در این سامانه ما با اطلاعات اشخاص کاری نداریم و در آن فقط اطلاعات کلی سلامت یک منطقه وجود دارد. این سامانه با پرونده الکترونیک سلامت متفاوت است و شامل اطلاعات بی هویت مناطق مختلف کشور میشود که به درد تحقیق و تصمیمگیریهای مدیران در حوزه سلامت میخورد. س: آیا بیمارستانهای خصوصی هم به سپاس متصل شده اند؟ ج: این بیمارستانها خود سامانه ای برای ثبت اطلاعات بیماران دارند، اما هنوز به پرونده الکترونیک سلامت وصل نشده اند؛ چون الزامی برای همکاری بخش خصوصی نداریم. البته در قانون برنامه ششم آمده است که بخش خصوصی هم باید با وزارت بهداشت همکاری داشته باشد، ولی گفته نشده چه نوع همکاری. ما در حال نوشتن آئین نامه اجرایی پرونده الکترونیک سلامت هستیم که برای تصویب به دولت و مجلس بفرستیم تا همه مراکز خصوصی موظف باشند یک نسخه از داده های سلامت مردم را برای پرونده الکترونیک بفرستند و همین طور سازمانهای بیمه گر را مکلف کنیم وقتی پول یک نسخه را بدهند که داده های سلامت برای پرونده الکترونیک ارسال شده باشد. س: آیا داده های مراکز توانبخشی همجمعآوری میشوند؟ ج: ما کار را به ترتیب اهمیت شروع کرده ایم؛ اول داروخانه ها وصل شده اند، بعد آزمایشگاهها، مراکز تصویربرداری و بعد مراکز پاراکلینیکی که شامل مراکز فیزیوتراپی و توانبخشی هم میشوند. اما به خصوص در دوران تحریمها بحث دارو و تجهیزات برای ما اولویت دارد. س: برای شناسایی همپوشانی بیمه ای چه کرده اید؟ ج: ما در کنار پرونده الکترونیک سلامت، سامانه بیمه الکترونیک یا استحقاق سنجی را هم داریم که در بیمارستانهای دولتی تقریباً اجرایی شده است؛ به این معنا که اگر فردی به بیمارستان مراجعه کند با کارت ملی فرد، متوجه وضعیت بیمه ای، همپوشانی و اعتبار دفترچه بیمه و بیمه تکمیلی فرد میشویم. قبلاً فردی که از کار اخراج شده بود به صرف اینکه دفترچه اش اعتبار داشت، بستری میشد و بیمارستان متضرر میگشت. اما حالا به صورت الکترونیک از سازمان بیمه گر استعلام گرفته میشود و تأییدیه بیمه روی همه برگه های دفترچه میخورد. س: در مورد دسترسپذیری سایتها و اپلیکیشنهایی که در وزارت بهداشت طراحی میشوند، نظرتان چیست؟ منظور دسترس پذیری برای همه معلولان است؛ چون در صورت دسترسپذیر نبودن این سایتها، استفاده برای جمعیتی حدود 8-9 میلیون نفر با دشواری همراه خواهد بود.

ج: تخصص خود من در زمینه دسترسپذیری برای معلولان است. اعتراف میکنم از این لحاظ کاری برای سایتهای وزارت بهداشت انجام نشده است. البته اشکالی که وجود دارد این است که در ایران در این زمینه هیچ آزمایشگاهی وجود ندارد. ما در دفترمان سعی کرده ایم برای طراحی پرونده الکترونیک سلامت آزمایشگاهی راه اندازی کنیم و متوجه شدیم کسی در این زمینه کاری نکرده است. گروهی برای این کار مأمور شده اند و دارند ساختارها را میچینند و سعی میکنیم همه نرم افزارها از این طریق تأییدیه دسترسپذیری برای معلولان را اخذ کنند تا اجازه کار بگیرند. این یکی از رنجهای من است. البته به عنوان یک فرد بینا خود ما با دشواری از سایتها استفاده میکنیم، چه برسد به افراد نابینا. س: در پرونده الکترونیک بحث ارتباط بیمار و پزشک هم بیان شده است؛ تا این دسترسپذیری وجود نداشته باشد، افراد کم توان امکان این ارتباط را نخواهند داشت؟ ج: در این زمینه ما با افزایش رشد سالمندی با این مشکل هم رو به رو خواهیم بود که سالمندان باید بتوانند با بینایی کمتر، از امکان بزرگنمایی در سایت نیز بهره ببرند. «کباری»

........کشکول

* جدول ترکیبی: برای بدست آوردن رمز باید به 20 سؤال که جوابهای شش حرفی دارند، پاسخ دهید؛ همچنین برای پاسخهای شش حرفی سؤالات، سه واژه چهار حرفی ارائه کرده ایم که هر کدام از این واژه ها دو حرف از کلمه شش حرفی را در خود دارند. دقت کنید که این دو حرف حتماً در کنار هم قرار دارند. در انتها از بهم پیوستن حروف اول پاسخهای شش حرفی سؤالات، رمز جدول که ضرب المثلی با مفهوم "برای گذراندن زندگی به دیگران متکی نبودن" است، بدست میآید. سؤالات جدول: 1. نگران و مضطرب (بدلی-شیوا-پسته) 2. شروع هر کاری (مسرت-یاغی-بازو) 3. چرخ پره (توان-مربا-سینی) 4. حمام اتومبیل (مکان-دارو-ماشه) 5. مجموعه هدفمند که پیرو یک سیستم است (ساحل-رزمی-خانم) 6. نوعی راه رفتن اسب (میوه-ارتش-خیمه) 7. درجه نظامی سرتیپ و بالاتر (آشتی-همسر-اردو) 8. ماده ای روغنی که از نفت استخراج میشود (لواش-زلال-دینی) 9. نوعی لباس (صیقل-مهدی-خیار) 10. ذی روح و زنده (اجاق-پرند-آرزو) 11. سوبسید (سیاه-دارا-نهنگ) 12. غذایی از اسفناج (عبور-راوی-دنیا) 13. شاد (مخوف-ترشح-خاله) 14. گنج در آن یافت میشود (ویژه-سراب-لانه) 15. پاداش (مقدس-ماتم-ایزد) 16. قسمتی از معده گوسفند (کاشی-مردم-قانع) 17. وسیله چوبی پرتابی (نبوت-زمرد-بانگ) 18. برعکس و واژگون (جواب-سرود-نهاد) 19. مقابل عاقل (دیار-وانت-تنها) 20. لباس کهنه و کارکرده (معنی-محمد-ارزش). رمز جدول هفته گذشته: نبردهای زندگی همیشه به نفع قویترینها نیست، بلکه دیر یا زود برد با آن کسی است که بردن را باور دارد. شما تا چهارشنبه هفته جاری فرصت دارید رمز جدول را با شماره پیامک 3000465040 به ما اعلام کنید.

* جدی نگیرید: یه دلیل چربیسوز بودن آب کرفس اینه که وقتی میخوریش، معده ۱۰۰۰ کالری میسوزونه که فقط بفهمه این چه لجنی بود تو خوردی! - جداً میرید پیش روانشناس؟ ما سرطانمون رو هم با چایی نبات و شلغم و دو تا قرص سرما خوردگی درمان میکنیم! - اگر فرهنگ داشتید و از رو پل عابر پیاده رد میشدید، اینجوری بلوارا رو نرده نمیکشیدن، منم الآن لای نرده گیر نمیکردم.

* دیالوگهای ماندگار؛ به یاد آقای بازیگر: فیلم حکم: هی پسر! ۴ تا چایی برا آقایون. هشت تا تخم مرغ میندازی تو کره. محلی! زرده شو بهم نزنیا! میخوام وقتی میخورم ببینم، رؤیت کنم. زرده شو که بهم میزنن و جنجال تو تابه راه میندازن و جنگ بین زرده و سفیده و کره و نمک و دو پر هم گوجه فرنگی مغلوبه میشه و میذاره جلوت، جیگر میخواد. جیگر میخواد بگی این محلی نیست. – خانه ای روی آب: بخل و حسادت و تنگ نظری شغل دوم همه مردمه. – گاوخونی: بابا! راسته میگن مادر من از دست تو دق کرد و مرد؟ نه! من از دست مادرت دق کردم. ولی وقتی تو مردی مادرم زنده نبود. بله زنده نبود، ولی هر شب خوابشو میدیدم. منم هر شب خواب تورو میبینم. ههه.. پس به پا دق نکنی. – گاو: حالت خوبه مش حسن؟ من مش حسن نیستم. این حرفو نزن مشتی تو مش حسنی. من مش حسن نیستم، من گاو مش حسنم. – ناصر الدین شاه آکتور سینما: آخر چرا گاو؟ آخر کجای ما به گاو میرود؟ اگر تست بگیریم همه جایتان. این درس اول بازیگری است. - کمال الملک: فرش عظیمی بدین کوچکی بافتن از کلاف رنگ و سر انگشت قلم صنعت سحر میخواهد.

* نکات جالب در مورد دریای خزر که شاید تاکنون نمیدانستید: آشوراده تنها جزیره ایرانی دریای خزر است؛ دریای خزر یک جزیره ایرانی موسوم به آشوراده دارد. جزیره آشوراده با وسعتی حدود ۱ هزار و ۲۰۰ هکتار از شرق به تنگه ای باریک موسوم به تنگه «چپق اوغلی» و از غرب به کانال طبیعی «خزینی» و ادامه شبه جزیره «میانکاله» و از جنوب به خلیج گرگان منتهی میشود که طرفداران محیط زیست معتقدند میتواند به یکی از قطبهای گردشگری ایران تبدیل شود. آشوراده در سه کیلومتری بندر ترکمن قرار دارد. این جزیره تا پیش از سال ۷۲ خورشیدی قابل سکونت بود، اما زمانی که در سال ۱۳۷۲ سطح آب دریا بالا آمد، مردم با سیلی مواجه شدند که آنها را مجبور به مهاجرت کرد و جزیره بدون سکنه تنها ماند. - دریای خزر در گذشته بخشی از اقیانوسی به نام «تتیس» بود. تتیس اقیانوسی در دوران باستان بوده که بین دو قاره به نامهای گوندوانا و لوراسیا قرار داشته. اما با گذشت زمان، بخشی از ابرقاره گوندوانا از آن جدا شد و بعدها صفحه هند-استرالیا را تشکیل داد. این بخش که دائماً در حرکت بوده در نهایت به اوراسیا نزدیک و نزدیکتر میشود تا آنکه برخورد آن با اوراسیا به پایان تتیس می انجامد و پدید آمدن رشته کوه هیمالیا را رقم میزند. در حال حاضر، هند، پاکستان، اندونزی و اقیانوس هند جای تتیس را گرفته اند. – دریای خزر حدود ۱۰۳۰ تا ۱۲۰۰ کیلومتر طول، بین ۱۹۶ تا ۴۳۵ کیلومتر عرض دارد، عمق آن به طور میانگین کمتر از ۵ متر است و سطح آن در حدود ۲۸ متر پائینتر از سطح دریاهای آزاد است. باید بدانید که قسمت شمالی این دریا به قدری کم عمق است که فقط نیم درصد آب دریا در یک چهارم شمالی آن قرار دارد. - شاید برای شما هم این سؤال پیش آمده باشد که چرا سواحل دریای خزر در ایران تا این اندازه آلوده و کثیف است؟ علاوه بر رعایت نکردن خود مردم که ساحل را با سطل زباله اشتباه میگیرند، باید بدانید که جهت جریان آب این دریاچه از سمت شمال غربی به جنوب شرقی است. همین جهت جریان و عمق زیاد آب در سواحل ایران منجر به تجمع انواع آلودگیهای این دریاچه در سواحل ایران به میزانی بیشتر از کرانه های دیگر کشورها میشود.

* پاسخ سؤالات جدول هفته گذشته: 1. زندگانی به مراد همه کس نتوان کرد 2. تدبیر نیست 3. عراق 4. زودباور 5. شراره 6. فلکه 7. یاسین 8. بی بی 9. دهاندره 10. بادآورده 11. بینی.

*حرفهای تکان دهنده: انسان باید متوجه این واقعیت باشد که نوع معاشرت با همسایگان، در روح و روانش اثر میگذارد. امام سجاد (ع)