به گزارش ایران سپید به نقل از شرق «نمودهای» زندگی چنان تولستوی را تحت‌تأثیر خود قرار داده بودند که او فرصتی برای این‌که به «بود» زندگی بپردازد، نداشت. خوشی‌ها او را بی‌واسطه دربر گرفته بودند و او تأملی در چندوچون‌شان نمی‌کرد. تنها در میان‌سالی و در برخورد با حوادثی چند بود که تولستوی در تأملاتی که بی‌شباهت به تأملات بودا نبود به جست‌وجوی «بود» و «معنای زندگی» می‌پردازد. این‌که زندگی چیست؟ مرگ چیست؟ زوال چه معنایی دارد؟ و راه درست کدام است و... دقیقا در همین پرسش از معنای زندگی است که بحران روحی تولستوی آغاز می‌شود.

تولستوی آغاز بحران روحی‌اش را که با پرسش از معنای زندگی گره می‌خورد، این‌گونه توصیف می‌کند: «زندگی من  به بن‌بست رسیده بود، می‌توانستم نفس بکشم، بخورم، بنوشم و بخوابم و از انجام‌دادن چنین اموری نیز گریزی نداشتم، اما این همه زندگی نبود». از آن به‌بعد تولستوی هر یادداشت از دفتر خاطرات روزانه‌اش را با این جمله آغاز می‌کند: اگر زنده بمانم. در اینجا زندگی و مرگ و به تعبیری که خود به کار می‌برد زوال برای تولستوی «مسئله» می‌شود. مسئله‌ای نه‌تنها هراس‌آور که مهم، حتی مهم‌ترین مسئله که نمی‌توان به آن فکر نکرد.

از آن پس تولستوی بی‌وقفه به جست‌وجوی معنای زندگی می‌رود و به همان میزان نارضایتی‌اش از خود و زندگی افزایش می‌یابد. «نارضایتی تولستوی در سال‌های میانی زندگی افزایش یافت، چون به نظر می‌رسید که هر چیزی – کتاب‌ها، خانواده‌اش و خودش- محکوم به پایانی یکسان‌اند: زوال و مرگ، این فکر که همه‌چیز گذرا است برای او قابل تحمل نبود.»

٧) تولستوی، تسوایک، محمدعلی کریمی