به گزارش ایران سپید بارها شده قبض‌های آب، برق، تلفن یا گاز به دستمان نرسیده یا به اشتباه، به خانه همسایه رفته است. این موارد البته پر تعداد نیستند، اما اتفاق می‌افتند. افزون بر این، این قبض‌ها هم به دلیل مصرف کاغذ برای محیط زیست ضرر دارند و هم صدور آن‌ها به شرکت‌های خدماتی هزینه وارد می‌کند. پیش از این محمدجواد آذری‌جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات از صرفه‌جویی ۱۴۴۰ میلیارد تومانی حذف این قبوض برای کشور خبر داده بود. ایرناپلاس با بررسی هزینه صدور قبض در شرکت‌های خدماتی تهران، از صرفه‌جویی به‌دست‌آمده از حذف این قبوض برای تهرانی‌ها خبر می‌دهد.

سامانه جامع مشترکان به حذف قبض کاغذی گاز کمک می‌کند

هزینه متوسط صدور هر قبض گاز، ۴۷ تومان است. تعداد قبوض صادر شده در هر دوره ۳ میلیون و ۳۰۰ هزار است؛ یعنی در هر دوره بیش از ۱۵۵ میلیون تومان هزینه صدور این قبوض می‌شود. قبض گاز در دوره‌های ۴۵ روزه صادر می‌شود، یعنی تقریباً هشت قبض در سال برای هر مشترک. در نتیجه، صرفه‌جویی سالانه‌ای که از حذف قبوض به‌دست می‌آید، بیش از یک میلیارد و ۲۴۰ میلیون تومان خواهد بود. شرکت گاز روش‌های مختلفی برای اطلاع مشترکان از مصرف و هزینه قبض خود ارائه داده که افراد را از قبض‌های کاغذی بی‌نیاز می‌کند. قبوض الکترونیکی گاز، هم در وب‌سایت شرکت ملی گاز ایران و هم در وب‌سایت شرکت گاز استان تهران قابل مشاهده هستند و برای دسترسی به آن لازم است شماره اشتراک را در بخش میز خدمت و قسمت مشاهده قبض، وارد کنیم. تلفن گویای ۱۷۹۴ هم آخرین قبض دوره و بدهی را اعلام می‌کند.

اگر برخی مسائل مربوط به اطلاعات مشترکان حل شود، روند حذف قبوض کاغذی در این شرکت سریع‌تر می‌شود. برای مثال، بعضی از مجتمع‌ها فقط یک شماره اشتراک دارند، یعنی گاز ساختمان مشترک است. در برخی موارد هم یا اطلاعات تماس مشترک کامل نیست و شماره تلفن همراهی ثبت نشده تا صورت‌حساب دوره پیامک شود یا شماره ثبت شده، اما با اطلاعات ساکن واقعی ملک، تطابق ندارد.

همکاری شرکت پست برای استفاده از کد پستی مشترکان و شرکت مخابرات، برای دریافت شماره تلفن همراه افراد و استفاده از این اطلاعات در سامانه جامع مشترکین، فرآیند حذف قبوض را آسان‌تر می‌کند. شهروندان هم می‌توانند در صورتی که محل سکونت یا کار خود را تغییر داده‌اند، مراحل «تغییر نام اشتراک» را در سامانه این شرکت انجام دهند تا علاوه بر تکمیل اطلاعات، بتوانند صورت‌حساب خود را به‌صورت الکترونیکی مشاهده کنند.

روش‌های مشاهده و پرداخت قبض گاز

مخابرات پیشتاز حذف قبوض کاغذی

در استان تهران در هر دوره حدود چهار میلیون و ۴۸۰ هزار قبض تلفن صادر می‌شود که هزینه چاپ و صدور هر قبض تلفن به‌طور متوسط ۲۳۰ تومان است، یعنی در هر دوره، بیش از یک میلیارد و ۳۰ میلیون تومان برای صدور این قبض‌ها هزینه می‌شود. هر سال برای هر مشترک، ۶ قبض صادر می‌شود و این به معنای هزینه نزدیک به ۶ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومانی مخابرات برای صدور قبض‌هاست.

درصد بالایی از قبض‌ها به صورت غیرحضوری و به روش‌های مختلف مانند تلفن گویای ۲۰۰۰، کد دستوری ۲۰۲۰، پرتال شرکت و دیگر پلت‌فرم‌ها، پرداخت می‌شود. عملکرد دوره در این روش‌های پرداخت، قابل مشاهده است و با توجه به اقدامات مخابرات ایران در حذف کامل قبوض کاغذی هفت استان و ارسال پیامک و پیام صوتی برای اطلاع از صورت‌حساب که برای همه مشترکان انجام می‌شود، به نظر می‌رسد مخابرات پیشتاز حذف قبوض کاغذی در بین شرکت‌های خدماتی باشد.

روش‌های مشاهده و پرداخت قبض تلفن ثابت

QR-کد، قبض‌های کاغذی را از دور خارج می‌کند

پیش از این، غلامعلی رخشانی‌مهر، معاون هماهنگی توزیع شرکت توانیر خبر داده بود که قبوض کاغذی برق در سراسر کشور از ابتدای پاییز امسال، حذف خواهد شد. حذف قبوض کاغذی، یکی از بخش‌های طرح تحول دیجیتال در شرکت‌های توزیع و خدماتی است که در قالب اتوماسیون بخش مشترکین، اجرایی شده است. اولین تجربه آن به حدود سه سال پیش در استان سیستان و بلوچستان بازمی‌گردد که از آن زمان، قبوض کاغذی در این استان، حذف شدند. مشترکان کل کشور با ارسال #شناسه قبض *۱* به شماره ۲۰۰۰۱۵۲۱ می‌توانند صورت حساب خود را به‌صورت پیامکی دریافت کنند.

در تهران نیز در هر دوره حدود چهار میلیون و ۴۰۰ هزار قبض صادر می‌شود که هزینه صدور هر کدام به‌طور متوسط حدود ۱۲۰ تومان است و شرکت توزیع برق در هر دوره صدور قبض، ۵۲۸ میلیون تومان هزینه می‌کند. دوره صدور قبض برق، ۲ ماهه است و با حذف قبض‌های کاغذی تهران، صرفه‌جویی حدود سه میلیارد و ۱۷۰ میلیون تومانی در سال خواهیم داشت. شرکت توزیع برق تهران سه راهکار برای مشاهده صورت‌حساب دوره مشترکین خود ارائه داده است؛ مراجعه به وب‌سایت و و ثبت شماره همراه، یکی از آن‌هاست. شماره ۱۰۰۰۱۵۲۱ مختص مشترکان تهرانی است که با ارسال #شناسه قبض *۱* به آن، صورت‌حساب دوره به صورت پیامکی برای آن‌ها ارسال می‌شود. اگر هم از منزل یا محل کار خود نقل مکان کرده باشند، کافی است شناسه قدیمی را با ارسال #شناسه قبض *۲* به شماره ۱۰۰۰۱۵۲۱ ارسال کنند تا ارسال اطلاعات قبض قبلی، متوقف شود و قبض خانه یا محل کار جدید را مجدد با ارسال #شناسه قبض *۱* ثبت کنند.

علاوه بر پیامک، تلفن گویای ۱۵۲۱ هم برای اطلاع از صورت‌حساب مشترکان برق فعال است، اما مزیت روش پیامکی این است که ۴۸ ساعت مانده به آخرین مهلت پرداخت، با ارسال پیام، پرداخت قبض را به شهروندان یادآوری می‌کند. اپلیکیشن شرکت برق، یکی دیگر از راه‌های دریافت قبض است که با نصب روی تلفن همراه و اسکن QR-کد روی قبض، مشترکان را از قبض‌های کاغذی بی‌نیاز می‌کند و اطلاعات مربوط به صورت‌حساب، عملکرد و راه‌های ارتباطی با شرکت برق را به‌طور کامل پوشش می‌دهد.

روش‌های مشاهده و پرداخت قبض برق

قبض‌ها آب می‌روند

آب و فاضلاب استان تهران، با ۱۲ شرکت زیرمجموعه، در مجموع حدود یک میلیون و ۸۰۵ هزار مشترک دارد که برای حدود ۹۸ درصد این مشترکان، قبض صادر می‌شود. هزینه صدور هر قبض آب به‌طور متوسط ۷۵ تومان است، یعنی آبفای تهران در هر دوره، حدود ۱۳۳ میلیون تومان برای صدور قبض مشترکان تهرانی هزینه می‌کند. قبض آب تقریباً هر دو ماه یک‌بار صادر می‌شود که بر این اساس، صرفه‌جویی سالانه حذف قبوض کاغذی این شرکت در استان تهران حدود ۸۰۰ میلیون تومان خواهد بود.

البته حذف قبض آب به‌سادگی سایر موارد نیست. افراد زیادی تجربه سکونت در ساختمان‌هایی با انشعاب آب مشترک را داشتند و می‌دانند حتی اگر یکی از همسایه‌‎ها با تفکیک انشعاب آب موافق نباشد، نمی‌شود کنتورها را جدا کرد. با این حال، شرکت آب و فاضلاب هم روش‌هایی برای مشاهده قبوض دارد. وب‌سایت این شرکت و همین‌طور تلفن گویای ۱۵۲۲ که برای پرداخت غیرحضوری قبوض فعال شده‌اند، جزییات اشتراک را هم در اختیار افراد قرار می‌دهند. این شرکت، یک نرم‌افزار همراه نیز طراحی کرده که در گوشی‌های اندروید نصب و اجرا می‌شود.

روش‌های مشاهده و پرداخت قبض آب

صرفه‌جویی بیش از ۱۱ میلیارد تومانی در تهران

حذف قبوض کاغذی آب، گاز و تلفن در استان تهران، در مجموع صرفه‌جویی حدود ۱۱ میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومانی برای این شرکت‌های خدماتی به دنبال دارد و علاوه بر ارزش پولی این صرفه‌جویی، کنار گذاشتن قبض‌های کاغذی، با توجه به کاهش مصرف کاغذ، تأثیر مثبتی بر حفظ محیط زیست خواهد داشت.