به گزارش ایران سپید محسن غفوریان در این جلسه با شنیدن مشکلات و مسائل دانش آموزان استثنایی به سؤالات افراد حاضر در جلسه پاسخ داد. وی در ابتدای سخنانش از اینکه در جمع نابینایان حضور دارد ابراز خوشحالی کرد و این جلسات را از چندین جهت مفید دانست و گفت: با تشکیل این جلسات می توانیم از نزدیک مشکلات و محدودیت ها را شناسایی کنیم و بگوییم چه کارهایی در حال انجام است. همچنین در این جلسات با تعامل می توانیم از دوستان نیز کمک بگیریم و در صدد رفع مشکلات برآییم.
123 هزار دانش آموز با نیاز ویژه را تحت پوشش آموزش و پرورش استثنایی
معاون برنامه‌ریزی آموزشی سازمان آموزش و پرورش استثنایی با ارائه آماری از تعداد دانش آموزان مدارس استثنایی کشور گفت: سازمان آموزش و پرورش استثنایی حدود 123 هزار دانش آموز با نیاز ویژه را تحت پوشش خود دارد. که از این تعداد 73 هزار در مدارس استثنایی و 52 هزار نفر نیز در مدارس تلفیقی مشغول تحصیل هستند. ما باید آمار بیش از این داشته باشیم چرا که تعداد دانش آموزان موجود در سطح کشور بیش از این است. اگر به آمار بین المللی را در نظر بگیریم باید حدود 500 هزار دانش آموز را تحت پوشش داشته باشیم. دلایل متفاوتی برای این نقص وجود دارد که برخی از آنها از دست ما خارج است. رفع این محدودیت نیاز به برنامه ریزی و همکاری سازمان های متولی مانند وزارت بهداشت و درمان، بهزیستی، سازمان آمار و ثبت احوال است. چرا که شناسایی در زمان مناسب این بچه ها از اهمیت ویژه برخوردار است. سازمان آموزش و پرورش استثنایی نیز طبق اساس نامه ای که دارد انجام وظیفه و خدمترسانی می کند. اصولا بهترین خدمات، همان خدمات به هنگام است.
اختصاص هزار دستگاه تبلت به دانش آموزان نیمه بینا
معاون سازمان آموزش و پرورش استثنایی با اشاره به مدیریت غیر متخصص در طول هشت ساله گذشته گفت: متاسفانه در یک دوره که هشت سال طول کشید سازمان به دست افرادی اداره شد که تخصص لازم را در این زمینه نداشتند. عدم مدیریت در سطوح ارشد سازمان منجر به این بود که خیلی مسائل مهم در اولویت قرار نگیرد. حتی طی چند سالی سازمان کارشناس نابینایان نداشت. ما مشکلات زیادی داشتیم که در ادامه توضیح خواهم داد. از مشکلات عمده ما دیر کرد کتب تحصیلی دانش آموزان نابینا بود. این مساله با آنکه سازمان چاپخانه بریل دارد وجود داشت. در حال حاضر این مشکل به صورت کامل رفع شده. ما از سال 88 نیروی ویژه معلولیت ها نداشتیم. برای معلمان نیز محتوای آموزشی وجود نداشت. ما برای رفع مشکلات برنامه ریزی کردیم و هشت سیاست برای خودمان تنظیم کردیم. در موضوع کتب درسی در سال 94 و 95 و 96 تمام دانش آموزان کتب درسی را به موقع دریافت کردند و چیزی غیر از این واقعیت ندارد. همان طور که می دانید امار دانش آموزان در سیستم صناد ثبت می شود و هر کسی که در این سیستم ثبت نام و نوع معلولیت خود را مشخص کند ما تمامی کتب و هر آنچیز که نیاز داشته باشد را پیش بینی میکنیم و در اختیارش قرار میدهیم. به کمک این سیستم ما مشکل توزیع کتب درسی را به طور کامل رفع کردیم. همچنین امسال 156 عنوان کتاب را بریل و 56 عنوان را صوتی کردیم. در خصوص کتب درسی وارد تکنولوژیهای جدید هم شدیم به این صورت که بیش از هزار دستگاه تبلت به دانش آموزان نیمه بینا داده ایم و برای دانش آموزانی که نمی توانستند از تبلت استفاده کنند کتاب درشت خط آماده کردیم. حتی برای بچه های چند معلولیتی که مشکل بینایی نیز دارند کتابها را مناسب نیازشان آمده کردیم. دوستان من در گروه برنامه ریزی دانش آموزان با آسیب بینایی به سمت نوت تیکرها رفته اند تا بتوانند این وسیله را که در حال حاضر شرکت پکتوس تولید میشود در اختیار مدارس بگذارند. ما در تلاشیم که در سال آینده دستگاه پرکینز در اختیار دانش آموزان قرار دهیم. در این زمینه با جند شرکت صحبت شد و این دستگاه را از خارج وارد کردیم ولی متاسفانه این دستگاه ها در گمرک ماند و به ما نرسید. در این مورد با برخی از خیرین وارد مذاکره شدیم که بتوانیم این مدل آمریکایی این داستگاه ها را در اختیار بچه ها قرار دهیم. چرا که مدل هندی این دستگاه ها که به صورت آزمایشی به بچه ها دادیم نپسندیدند. خریدن دستگاه پرکینز در غالب خدمات حمایتی است که رئیس سازمان با توجه به نیازهای اساسی کودکان بودجه خوبی را اختصاص داده اند.
معاون توانبخشی آموزش و پرورش استثنایی در ادامه به سؤالی در مورد آموزش افراد بزرگسال پاسخ داد و گفت: در این خصوص ما دو شیوه را مطالعه و بررسی کردیم، با نهضت سواد آموزی وارد مذاکره شدیم و در حال حاضر در مرحله امضای تفاهم نامه هستیم. یکی از سیاست های اصلی ما توجه به آموزش بزرگسالان با نیاز های ویژه است که انشالله با توجه به این تفاهم نامه این عزیزان بتوانند از مجاری نهضت سواد آموزی تحصیل کنند. مبحث دیگری که در سازمان در حال مطالعه است آموزش بزرگسالان با نیازهای ویژه به صورت رسمی مانند آموزش عادی دانش آموزان معلول است.
پایه گذاری نهضت بریل آموزی در سال جاری
غفوریان در ادامه با اشاره به موضوع بریل آموزی گفت: در سال جاری ما نهضت بریل آموزی را در کشور پایه گذاری کرده ایم. در این زمینه بسته های آموزشی را تولید کردیم این بسته ها به صورت رایگان در اختیار تمام معلمان و دانش آموزان قرار داده ایم به این صورت که حروف الفبای فارسی را همراه با صداهای هر حرف در کنار شکل بریل آن در یک صفحه پلاستیکی آورده ایم. همچنین از سال گذشته کارگاه هایی را برای برگزار کردیم که امسال آنها را گسترش دادیم. همچنین در دانشگاه فرهنگیان در مقطع کارشناسی واحد های مربوط به کودکان استثنایی را تغییر داده ایم و مواد آموزشی لازم مانند بریل آموزی را به آنها اضافه کردیم. غفوزیان در مورد آموزش تلفیقی گفت: در آموزش تلفیقی برای معلمان در مدارس عادی سه بسته آموزشی تهیه کرده ایم. این بسته ها شامل شناساندن تفاوت های فردی دانش آموزان، شیوه های آموزشی دانش آموزان و آموزش دانش آموزان دیر آموز آورده شده است. این بسته ها شامل هفت دی وی دی است که به تمام استان ها ارسال شده. همچنین کارگاه های را تدارک دیده ایم که در انها مدرس آموزش فراگیر تربیت خواهیم کرد. در بحث فرهنگسازی آموزش فراگیر ما از سازمانهای مردم نهاد کمک میخواهیم تا حلقه اتصال ما با جامعه باشند. من در اینجا اعلام می کنم ما آماده همکاری با دوستان عزیز هستیم.
افزایش آمار قبولی دانش آموزان استثنایی در کنکور سراسری
محسن غفوریان با اشاره به افزایش آمار قبولی دانش آموزان استثنایی در کنکور گفت: ما کلاسهای تقویتی و کنکورمان با همکاری خود معلمین مدارس و موسسه قلمچی چند سالی است که اجرا میشود و آمار قبولی ما افزایش داشته ما در سال گذشته 350 نفر و در امسال حدود 400 نفر قبولی در مراکز و موسسات آموزش عالی داشته ایم. وی با اشاره به توسعه به فراگیر سازی در بخش نابینایان گفت: سیاست ما توسعه مدارس شبانه روزی نیست به نظر من این اشتباه است که دانش آموزی را از یک شهرستانی به شهرستان دیگر ببریم. همان طور که میدانید نظارت و رسیدگی به دانش آموزان سنین پایین دور از پدر و مادر در مدارس شبانه روزی کار درستی نیست. همچنین این بدان معنا نیست که ما مدارش شبانه روزی را بسته باشم. ما در مناطقی که امکان تشکیل کلاس نداشته باشیم یا هر مساله دیگری مدارس شبانه روزی را خواهیم داشت. در حال حاضر هزار و پانصد و سی و شش نفر در 25 مدرسه شبانه روزی ما درس می خوانند. طی چند ماه گذشته کار گروهی را تشکیل دادیم بر روی برنامه های فوق برنامه دانش آموزان در مدارس شبانه روزی؛ به زودی دستورالعمل این کارگروه نهایی خواهد شد. مشکلاتی در آموزش و پرورش استثنایی داریم که دقیقا نمیدانیم برای رفع آنها چه کنیم. ما برای ایجاد پست با مشکل روبرو هستیم. سابق مدارس شبانه روزی ما از لحاظ کارکنان یک چارت بسیار خوبی داشت از جمله سرپرست شب، آشپز، کمک آشپز و معلم شب که در حال حاضر همه این ها حذف شده اند. الان در مدارس شبانه یک سرپرست شب هم وجود ندارد. اینها همه در حال پیگیری ست که حل کردنش مقداری زمان بر و سخت است. با این حال ضمن آنکه توسعه آموزش فراگیر را داریم ولی در مورد شبانه روزی کوتاهی نخواهیم کرد. ما در آموزش و پرورش حتی برای یک نفر هم اگر کلاس و معلم داشته باشیم، کلاس را تشکیل خواهیم داد. سیستم صناد (صدور و ابلاغ اسناد) قاعده ای در سازمان ایجاد کرده به این معنا که تا کلاسی تشکیل نشود معلمی برای آن پیش بینی نخواهد شد. در اینجا دسته بندی ها مشخص شده برای مثال چه تعداد دانش آموز در کلاس در چه منطقه ای باید باشد و... بر اساس این سیستم در حال حاضر به این سمت می رویم که در روستا ها کلاس ضمیمه ایجاد کنیم. این کلاسها به ما کمک میکند بتوانیم خدماتمان را به روستا ها ببریم.
ورود رشته موسیقی به رشته های انتخابی دانش آموزان استثنایی
معاون سازمان آموزش پرورش استثنایی در پاسخ به سوالی مرتبط با انتخاب رشته دانش آموزان گفت: ما در سال جاری در بحث انتخاب رشته دانش آموزان مخصوصاً در مدارس تلفیقی ورود پیدا کردیم و بخشنامه های لازم در این مورد صادر شده است. متاسفانه به دلیل عدم آگاهی مدیران مدارس عادی بعضی اوقات بچه ها به رشته هایی هدایت می شدند که هیچ امکانات پشتیبانی برایشان وجود نداشت. این باعث می شد پس از خروج از مدارس برای اشتغال هم با مشکل روبه رو شوند. در حال حاضر رشته ها با توجه به توانایی دانش آموزان متناسب شده اند. همچنین ما به دنبال این هستیم تا رشته موسیقی را در گردونه رشته های اموزش و پرورش استثنایی وارد کنیم که تقریبا در حال انجام است.
وجود 820 مدرسه پشتیبان در کشور
در بحث تلفیقی در سال جاری ما 820 مدرسه به عنوان پشتیبان مشخص کردیم. به این معنا که خدمات پشتیبانی به مدارس عادی که پذیرا دانش آموزان استثنایی هستند از طریق مدرسه پشتیبان ارائه خواهد شد. این مدارس پشتیبان کتاب، درس افزار، نرم افزار، آموزش معلمان و ... را ارائه می دهند. هر مدرسه پشتیبان که یک مدرسه استثنایی است ترجیحا منطبق با نوع معلولیتهای مختلف هستند چند مدرسه پذیرا را تحت پوشش قرار می دهند. ما قبول می کنیم که کمبود معلم رابط داریم. چه باید کرد؟ ما اجازه استخدام هم نداریم. ما سالی 800 بازنشسته در سازمان داریم. برای رفع این مشکل طرحی را ارائه دادیم در آموزش تلفیقی و فراگیر از سال گذشته تحت این فرایند که معلمین چند تخصصی تربیت میکنیم. یعنی یک معلم رابط را تربیت میکنیم که بتواند با گروه های مختلف معلولیت کار کند. از طرفی راهکار دیگری را نیز داده ایم که در آن چند دانش آموز را به یک مدرسه مناسب سازی شده در میان مدارس عادی میفرستیم تا به نحوی مشکلات کمبود معلم رابط بر طرف شود.
طرح مدارس بدون مانع در سراسر کشور
وی در خصوص مناسبسازی مدارس توضیح داد: برای مناسبسازی از سال 93 با سازمان نو سازی و تجهیز مدارس کشور یک طرح پژوهشی را آغاز کردیم. و خوشبختانه این طرح مصوب شده است. طبق این طرح مناسبسازی مدارس ویژه یعنی مدارسی از زمان حال به بعد ساخته میشوند بر طبق نقشه های کارشناسی شده ساخته می شوند و همچنین مدارس عادی باید اصول مناسب سازی در آنها رعایت شده باشد. در کنار آن همچنین طرح دیگری در سازمان آموزش و پرورش استثنایی در حال اجراست که بخشنامه ان تا چند روز دیگر ابلاغ خواهد شد تحت عنوان مدارس بدون مانع. یعنی آمده ایم خیلی ساده و راحت به مدیران مدارس عادی اطلاعاتی در مورد مناسب سازی می دهیم که آنها بدانند برای مناسب سازی و رفع نقاط پر خطر و ایجاد دسترسی راحت چه کارهایی آسانی را می توانند انجام دهند. مثلا یک رمپ با چه هزینه اندکی در مدرسه ساخته می شود و از این دست کار ها. حدود سه ماه گذشته نیز در شورای معاونین آموزش و پرورش آقای دکتر قدمی رئیس محترم سازمان پیشنهادی دادن که وزیر وقت دستور دادند در هر منطقه ای آموزش و پرورش به مدارس پذیرا به صورت ضرب الاجل مناسب سازی صورت گیرد که آمار این مدارس را ما به نوسازی داده ایم.
افزایش بودجه آموزش و پرورش استثنایی
غفوریان در ادامه به بودجه افزایش یافته سازمان اشاره کرد و گفت: ما قبول داریم که سیستم تلفیقی ضعف هایی وجود دارد و باید باور داشت که کمبود اعتبار در برخی موضوعات وجود دارد. سال 93 و 92 این سازمان را که تحویل گرفتیم 24 میلیارد تومان بودجه سازمان بود و در حال حاضر این تبدیل به 96 میلیارد تومان شده است. تبدیل 24 به 96 کار آسانی نیست. ما واقعا در این سالها بیش از حد فعالیت کرده ایم. باید بپذیریم که هزینه اموزشی، پرورشی و توانبخشی بچه های ما بالاست. این مساله فشار زیادی بر خانواده ها میگذارد. تمام تلاش ما این است که این هزینه ها را از دوش خانوار کم کنیم. در حال حاضر هزینه ایاب زهاب دانش آموزان در تهران توسط شهرداری و در شهرستان ها 80 درصد هزینه توسط آموزش و پرورش استثنایی تقبل میشود. ما انتظار داریم در مباحثی دستگاه های متولی به کمک ما بیایند.
آموزش مهارت های زندگی به دانش آموزان با نیاز ویژه
غفوریان در مورد آموزش مهارتهای زندگی در مدارس استثنایی توضیح داد: در مورد مهارتهای زندگی، اقرار میکنم که کار کردیم اما کافی نیست. ما آماده ایم در این زمینه با تشکل های فعال در این زمینه همکاری کنیم. آموزش درسی بخشی از وظیفه سازمان است وظیفه دیگر ما این است که دانش آموزانمان را به یک کفایت اقتصادی و اجتماعی برسانیم. در مورد انجمن اولیا و مربیان نیز باید توضیح بدهم که شورای معاونین ما یک مصوبه ای داشت به نام انجمن اولیا و مربیان مرکزی سازمان آموزش و پرورش استثنایی، در همین راستا در حال تشکیل تشکلی در سازمان هستیم که در این زمینه نیز از شما کمک می خواهیم. ما در هر استان یک انجمن اولیا و مربیان مرکزی داریم که با یک تشکل غیر دولتی در ارتباط خواهد بود.
معاون سازمان آموزش پرورش استثنایی از دیگر فعالیت های این سازمان گفت: به تازگی ما وارد چاپ و مناسبسازی مجلات رشد دانش آموزی شدیم و در حال حاضر مجله رشد بریل برای دانش آموزان نابینا چاپ میشود. در این زمینه هم اگر روزنامه ایران سپید پیشنهادی دارد ما استقبال خواهیم کرد.
وجود 110 مرکز مشکلات ویژه یادگیری و 45 مدرسه غیر انتفاعی در حوزه آموزش دانش آموزان استثنایی
غفوریان در پاسخ به سؤال حاضران در مورد مجوز راه اندازی مراکز دولتی برای آموزش دانش آموزان نابینا گفت: در این مورد شما میتوانید در خواست خود را برای راه اندازی آموزشگاه علمی آزاد به ما ارائه دهید پس از بررسیهای لازم مجوز راه اندازی آموزشگاه به شما داده می شود.
وی دراین مورد افزود: در حال حاضر 110 مرکز مشکلات ویژه یادگیری و 45 مدرسه غیر انتفاعی داریم. شما برای تاسیس مدارس غیر انتفاعی نیز میتوانید درخواست خود را ارائه دهید. تاسیس مدرسه شرایطی دارد که در صورد دارا بودن تمام موارد مجوز اعطا خواهد شد.
معاون توانبخشی آموزش و پرورش استثنایی در مورد جایگاه دانش آموزان چند معلولیتی در آموزش و پرورش استثنایی توضیح داد: گروه های مختلف چند معلولیتی در سایت سامانه صناد تعریف شده است. معمولا آن معلولیتی که در دانش آموزان چند معلولیتی بارز تر است مد نظر قرار خواهد گرفت. ما به دنبال ساخت مدرسه خاص چند معلولیتی نیستیم چرا که در سازمان هم به دنبال فراگیر سازی هستیم. در همه مدارس مناسب سازی لازم برای این دانش آموزان وجود دارد.
نگاه مان را فراگیر کنیم
وی در مورد استخدام معلولان در سازمان آموزش و پرورش استثنایی گفت: چه خوب است که نگاه مان فراگیر شود. چرا باید این تفکر را داشته باشیم که یک نابینا فقط باید در مدارس استثنایی تدریس کند. ما در حال حاضر اساتیدی داریم که دانشگاه ها تدریس میکنند. ما باید کاری کنیم تا فارغ التحصیلان ما وارد جامعه شوند و این جامعه فقط آموزش و پرورش استثنایی نیست. وی در مورد سه درصد سهم استخدامی معلولان در آموزش و پرورش استثنایی گفت: در حال حاضر ما بالای سه درصد در آموزش و پرورش استثنایی جذب داریم. به این موضوع نیز افتخار میکنیم.
غفوریان در مورد آخرین سؤال که مربوط به محدودیتهای ایجاد شده برای آزمون استخدامی گفت: برای ورودی های آزمون استخدامی شاخص هایی گذاشت شد و این مصوب شورای عالی است البته پس از سر و صداهایی که پیش آمد برخی شاخصها حذف شد. بر روی این موضوع باید کار شود و ما در این مورد مکاتبات زیادی انجام دادیم و خیلی جاها نیز موفق شدیم.
در ادامه این جلسه کارشناسان مهمان از سوی آموزش و پرورش استثنایی مواردی به صورت جامع و کامل توضیح داده شد. همچنین شایان به ذکر است پاسخ هایی که دکتر غفوریان ارائه دادند بسیار کامل بود اما به دلیل حجم کم در صفحات بریل به ناچار مختصری از گفته های ایشان آورده شد. شما برای دسترسی به تمام گفته های ایشان فایل صوتی جلسه مذکور را از اینجا دانلود و گوش کنید.