به گزارش ایران سپید در چند شماره پیشین، سعی کردیم در باره موسیقی دوره کلاسیک بنویسیم و چند نفر از شاخصهای این دوره را معرفی کنیم و با هم به معروفترین آثار دوره کلاسیک گوش بسپاریم. در این شماره خواهیم کوشید در مورد مؤلفه های موسیقی دوره رمانتیک بنویسیم و وجوه ممیزه اش از موسیقیهای آفریده شده در دوره کلاسیک را وا بکاویم.
هنرمندان رمانتیک بیشتر به احساسات و عوامل شخصی و درونی خود توجه داشتند. آنها دنیای خیال و رویا، افسانههای کهن، سرزمینهای دوردست و ناآشنا و هم چنین عواملی را که از زندگی عادی و روزمره فاصله داشت هدف اصلی آثارشان قرار میدادند، بر خلاف آثار کلاسیکها که در آن عقل، منطق و استدلال بر احساسات و عواطف غلبه دارد، آثار هنرمندان رمانتیک سرشار از احساسات و عواطف انسانی است.
نخست باید دید نام رمانتیک از کجا آمده است. نام هر دوره ای از تاریخ موسیقی غربی معمولاً دارای دو مفهوم است: اول مشخص کردن سبکی از موسیقی، دوم تعیین کردن دوره ای که در آن این سبک جریان دارد. برای مثال صفت کلاسیک در مفهوم رایج آن به سبک آثار هایدن، موتسارت، بتهوون و هم چنین به دوره زمانی که این سبکها در آن جریان داشته اند، یعنی سالهای ۱۷۷۰ تا ۱۸۳۰ گفته میشود. صفت رمانتیک از واژه «رمانس» (romance) گرفته شده که معنی اصلی ادبی آن مشتق از داستانها یا قهرمانان اشعار و وقایع قرون وسطی است که به زبان رمانس نوشته میشده است. اشعار قرون وسطی که درباره پادشاه آرتور بودند به رمانسهای آرتوری شهرت داشتند. از آن زمان به بعد و حدود اواسط قرن هفدهم که کلمه رمانتیک مورد استفاده قرار گرفت اشارات ضمنی به چیزهای خیلی دور، افسانه ای، موهوم و خیالی، عجیب و تصوری متضاد با جهان حقیقی را در برداشت.
در مکتب کلاسیک بیشتر به فرم توجه میشود در حالی که مکتب رمانتیک بیشتر به مضمون و بیان احساسات و حالات درونی اهمیت داده و زیباییهای فنی چندان مطرح نیستند.
یکی دیگر از مشخصات رمانتیسم، دگرگون ساختن برخی از ویژگیهای کلاسیک، از جمله قواعد خشک، نظم و تعادل، تمامیت و کنترل است. وضوح و روشنی که از جنبههای مهم کلاسیکها بود جایش را به نوعی تیرگی و ابهام عمدی و بیان سمبلیک در رمانتیکها داد. شخصیت هنرمند به تدریج با محتوای هنریش در آمیخت و هنرها عموماً با هم دیگر ترکیب شدند. آهنگسازان رمانتیک اکثراً با ادبیات و دیگر علوم و هنرها آشنا بودند و موسیقی و شعر در یکدیگر تأثیر فراوانی گذاشتند. در باره موسیقی دوره رمانتیک باز هم خواهیم نوشت اما در این شماره، دعوتتان میکنیم به شنیدن یکی از معروفترین قطعات رمانتیک. قطعه «انقلاب» اثر شوپن را از زیر دانلود و گوش کنید.