پیام روحانی توسط ˈ حسام الدین آشنا ˈ مشاور فرهنگی رییس جمهور عصر چهارشنبه در نشست مزبور در مقر یونسکو درپاریس قرائت شد به شرح ذیل است:

خانمها، آقایان

اقدام شما در تشکیل این اجلاس مشترک، گامی موثر برای ارتقاء سطح فعالیت هر دو گروه در تعاملات بین المللی و تشویق و تقویت روحیۀ چند جانبه گرائی است که، به نوبه خود، اسباب هم افزائی هرچه بیشتر توانایی های ملت ها و دولت ها و هموار کردن راه مشترک برای حل مشکلات مشترک خواهد شد.

نگاهی به اصول و اهداف بنیادین جنبش عدم تعهد و نیز گروه 77 و چین، نشان می دهد که تشکیل اجلاس مشترک این دو گروه در حاشیه اجلاس کنفرانس عمومی یونسکو چقدر با معنا و بجاست. زیرا روح حاکم بر دغدغه هایی که موجب تشکیل این سازمان یونسکو در 1945 میلادی شد عمدتا مقدمه موثری است بر تمهید زمینه های تحقق اهداف تشکیل جنبش عدم تعهد و گروه 77 و چین.

رییس جمهور یکشورمان می افزاید: در واقع، اقدامات اساسی یونسکو در تدوین و تصویب ابزارهای حقوقی و آموزشی و فرهنگی در سطح بین المللی، می تواند به مثابه تکیه گاهی محکم برای پیشبرد همان اهداف کاربرد داشته باشد.

تأثر ناشی از کشتار و ویرانی های وسیع ناشی از جنگ های جهانی و نیاز عمومی جامعه بشری اندیشمندان و به تبع دولت ها را به این نتیجه رساند که صرف ترتیبات سیاسی و اقتصادی در سطح بین المللی نمی تواند از این فجایع پیشگیری کند. باید تحولی در نگاهها و اندیشه ها به وجود آورد و دیوارهای توهم و جدائی میان ملتها را برداشت.

گسترش کمی و کیفی آموزش، علم ، ارتباطات و آشنائی های متقابل فرهنگی میان ابناء بشر می تواند به استقرار ارزش های مشترک برای درک و تامین کرامت انسانی ،صلح ، آزادی و احترام متقابل میان ملتها و فرهنگ های گوناگون کمک کند و خالی از وجه بودنِ حس دشمنی و جدایی و بیگانگی میان آنان را تشویق و تبیین کند.

به تصریح قانون اساسی یونسکو، فلسفه وجودی این سازمان برآمده از این ضرورت است. در این منشور آمده است که در طول تاریخ، بیگانگی مردمان ملل مختلف به شیوۀ زندگی و مبانی فرهنگی و ارزشی یکدیگر اسباب رشد بی اعتمادی و سوء ظن شده و بسیاری اوقات توجیه کنندۀ جنگ ها و ویرانی ها بوده است.

بسیاری از اسناد و کنوانسیونها و قطع نامه های بین المللی که در یونسکو به تکوین و تصویب رسیده اند می توانند ابزارهای پرقدرت و موثری برای فعالیت مضاعف اعضاء جنبش عدم تعهد و گروه 77 و چین در این سازمان باشند.

مثلا در همین دوران اخیر، به پیشنهاد یونسکو، سال پایانی قرن بیستم، سال 2000، در مجموعۀ ملل متحد، سال جهانی فرهنگ صلح نام گرفت و وقتی به پیشنهاد جمهوری اسلامی ایران، سازمان ملل سال آغازین قرن بیست و یکم، سال 2001 را سال گفتگوی تمدنها دانست، یونسکو فعالیت های گسترده ای را در این زمینه ها سازمان داد و آن را در استراتژی میان مدت و نیز برنامه های دوساله خود به شکل بارزی جای داد.

اعلام دهه 2013 تا 2022 به عنوان دهه تقارب فرهنگ ها از سوی یونسکو نیز همین اهداف را دنبال و همین زمینه را تعقیب می کند.

در سال های نخستین قرن بیست و یکم، دو کنوانسیون بین المللی مهم در یونسکو تدوین و تصویب شد. در سال 2003 ،کنوانسیون حفظ میراث معنوی و در سال 2005 کنوانسیون حفظ و ترویج تنوع فرهنگی و بیان های هنری تصویب شدند.

این اسناد می توانند کمک کنند تا از اضمحلال فرهنگ و زبان و هویت مردمان در گردونۀ جهانی سازی پیشگیری شود.

کشورهای حاضر در این نشست مشترک که همواره دغدغه حفظ هویت و استقلال فرهنگی خود را داشته اند، بهتر دریافته اند که تدوین و تصویب این ابزارها و حصول اجماع بین المللی بر سر آن چه دستاورد بزرگی است.

من مطمئنم که شما در بیانیه مشترک خود در پایان این اجلاس، وجوه اشتراک میان اهداف و رسالت یونسکو و این دو گروه را برجسته خواهید کرد و راه را برای همکاری هرچه بیشتر غیر متعهد ها و گروه 77 در این سازمان خواهید گشود.

در بخش دیگری از پیام روحانی به نشست مزبور امده است: به لحاظ تاریخی، جنبش عدم تعهد نشان داده است که قادر است، برغم تفاوت در دیدگاه ها و رویکردهای سیاسی، فرهنگی و اقتصادی میان اعضای رو به فزونی خود، برای گسترش آرمان های مشترک و به ویژه تفاهم و همکاریهای کشورهای جنوب اقدام کند و پایگاهی برای مطرح شدن و حفاظت از منافع مشترک آنان باشد. به ویژه در طول سال های اولیه دوران جنگ سرد، جنبش عدم تعهد توانست برای عدم وابستگی به پیمان های نظامی یکجانبه، نفی استفاده از زور یا تهدید به زور در روابط بین الملل، پیشبرد منافع اقتصادی و علایق سیاسی کشورهای جنوب و نهایتا اشتیاق به حفظ صلح الهام بخش باشد.

دلیل آن که بسیاری از رهبران ضد استبداد و ضد استعمار جهان اصل ˈموازنه منفیˈ را مبنای سیاست خود قرار دادند این بود که بتوانند از فشار یک قدرت بزرگ برای کسب امتیازی که به ابر قدرت دیگری داده شده است مصون بمانند. فلسفۀ عدم تعهد ریشه در ضرورت همین مصونیت دارد.

عالیجنابان، خانمها، آقایان

ما در دورانی زندگی می کنیم که بر اساس استراتژی تعامل بر مبنای احترام متقابل و تأمین منافع مشترک می توانیم به صلح پایدار دست یابیم. امکان تامین درازمدت منافع یک کشور در شرایط زیان کشور های دیگر، زاییده توهمی است که ناشی از عدم درک تحولات جهانی به ویژه آگاهی های روز افزون ملت ها است.

کشور من در دوره ریاست بر جنبش عدم تعهد، بر همین اساس تلاش خواهد کرد اصول و اهداف عالیه آن را به تحقق نزدیک تر کند. همچنان که دفتر هماهنگی جنبش و ترویکا، در نخستین سال ریاست ما بر جنبش، فعالیت گسترده ای را در نیویورک سامان داد، تلاش خواهیم کرد در یونسکو نیز تحرک جنبش در ارتباط با حوزۀ علائق یونسکو فزونی گیرد.

تلاش برای گسترش آموزش، فرهنگ گفتگو، فرهنگ صلح، حفظ و ترویج بیان های تنوع فرهنگی و پاسداشت از میراث فرهنگی مادی و معنوی جهانی، همچنین مشارکت فعال در برنامۀ عمل کنوانسیون های فرهنگی یونسکو، ارتقاء موقعیت یونسکو در مجموعۀ ملل متحد، ارتباط فعال تر با فعالیت های علمی و تحقیقی دانشگاه سازمان ملل، سرفصل های مندرج در سند C4 و C5 که در کنفرانس عمومی امسال در یونسکو تصویب خواهد شد، همگی طیف وسیعی از فعالیت هایی است که می تواند در دستور کار همکاری گروه غیر متعدها و گروه 77 و چین در یونسکو قرار گیرد و بیشترین تاثیر را در ارتقاء موقعیت این سازمان بر جای بگذارد.

به علاوه تلاش برای جذب ایده ها و پیشنهادهای ارزشمند دولت های عضو به منظور همکاری های فی مابین. مدنظر ما خواهد بود.

عالیجنابان

روشن است که ˈتوسعهˈ همواره یکی از عناوین برجسته در جنبش عدم تعهد و گروه 77 بوده است. اما آنچه مایلم در اینجا بر آن تاکید کنم توجه به ارتباط میان توسعه پایدار و فرهنگ است. غفلت جامعه بشری از جنبه های فرهنگی و پرداختن صرف به ابعاد اقتصادی و صنعتی و فناوری و تجارت در توسعه، زیان های فراوانی را به محیط زیست و جهان فرهنگ ها و هویت ها و ارزش ها و سنت ها و مواریث فرهنگی وارد آورده است.

با آگاهی ضرورت گریز از این غفلت بود که یونسکو در 1998 میلادی، کنفرانس مهم استکهلم را برگزار کرد که حاصل آن در سند ارزشمندی برجای مانده است که از قدرت مولفۀ فرهنگ و جایگاه آن در توسعۀ پایدار حکایت دارد.

امیدوارم همکاری اعضاء جنبش عدم تعهد و گروه 77 و چین در یونسکو، بیش از پیش، به تدوین مدالیته های مناسب برای جامع نگری در حوزۀ ارتباط فرهنگ و توسعه در یونسکو بیندیشند و اقدام کنند.

رییس جمهور کشورمان همچنین یاد آور شده است که در میان بخش های مختلف سازمان ملل متحد، یونسکو توجه ویژه ای به ˈ اخلاقˈ دارد. در قانون اساسی این سازمان که برج مراقبت فکری ملل متحد است، به صراحت آمده است که سنگرهای صلح را می باید در اندیشه های آدمیان مستقر ساخت و نتیجه می گیرد که شرط قطعی امکان تحقق آن همبستگی اخلاقی و فکری میان ابناء بشر است.

امیدوارم اجلاس شما بتواند زمینه توجه به مولفه این همبستگی اندیشگی و اخلاقی را تقویت کند. به همین منظور بود که در سی و دومین کنفرانس عمومی یونسکو، به پیشنهاد جمهوری اسلامی ایران و تقبل اعطای آن، تاسیس ˈ جایزۀ جهانی اخلاق در علمˈ به نام ˈ جایزۀ ابن سیناˈ در این سازمان به تصویب رسید تا مشوقی باشد برای عالی ترین تحقیقات دانشگاهی در ارتباط میان علم و اخلاق.

حاکمیت عدالت و کرامت انسانی و ارزش های اخلاقی و معنوی در سطح بین المللی، پیش شرط حفظ و اعتلای صلح جهانی است.

یکی از مهم ترین پیش شرط های استقرار چنین فضائی در جهان، بکار بردن زبان گفتگو و کنار نهادن زبان تهدید است. حمایت از برابریِ حقوق کلیه ملت ها و احترام به هویت های ملی،محلی و بومی حل صلح آمیز منازعات را به ارمغان خواهد آورد.

یکی از شیوه های تهدید و اعمال فشار، تحریم های یکجانبه غیر قانونی و غیر انسانی علیه کشورهاست که جنبش عدم تعهد همواره با آن مخالفت کرده است. بهتر است به روش های خلاقانه ای بیندیشیم که به جای تحریم ملت ها گفت وگوی با آنها را تقویت کند.

اگر به تحقق آرمان های یونسکو می اندیشیم، احترام به حقوق اساسی مردمی که تحت اشغال به سر می برند از اساسی ترین گامها است. بر همین اساس بوده است که جنبش عدم تعهد، از ابتدا ی تاسیس خود، برخورد با ستم های وارده بر مردم فلسطین را که تحت اشغال غیر انسانی و ستمگرانه به سر می برند، از اولویت های خود دانسته است.

من خوشحالم که یونسکو در سی و ششمین کنفرانس عمومی خود در سال 2011 فلسطین را به عضویت این سازمان پذیرفت که امیدوارم مقدمۀ محکمی باشد برای عضویت کامل فلسطین در سازمان ملل.

آقای رییس، خانم ها و آقایان؛

اینجا خانه اندیشه صلح، خانه گفتگوی فرهنگ ها، خانه آموزش و علم و فرهنگ و ارتباطات است. چه جایی بهتر از اینجا که پیشنهادی را که به نام جمهوری اسلامی ایران اخیرا در مجمع عمومی سازمان ملل مطرح کردم تکرار کنم و از شما نیز بخواهم تا از منظر یونسکو نیز برای تحقق آن، یعنی تحقق ˈ جهان علیه خشونت و افراطی گریˈ تلاش کنید.

قلب این طرح همان جوهر رسالت این سازمان است. بیایید از راهِ آموزش ، فرهنگ و علم و ارتباطات، مدارا را جایگزین خشونت کنیم، و تعادل را جایگزین افراطی گری، و پیشرفت را جایگزین خونریزی و انهدام، و عدالت را جایگزین تبعیض، برخورداری را جایگزین فقر، و آزادی را جایگزین استبداد، و سر انجام نور را جایگزین ظلمت.