به گزارش ایران سپید «پروانه»، یکی از همین آثار ماندگار است که بیش از هفت دهه پیش، «امانوئل ملیک اصلانیان»، پیانیست نامآشنای ایرانی با الهام از نغمات چهارگاه تصنیف کرد. حال به بهانه انتشار نسخه ای ارکسترال از آن در آلبومی با نام «باله روز ششم»، مروری کوتاه خواهیم داشت بر این آلبوم جدید که در آن «مهران روحانی»، اجرایی ارکسترال از «باله روز ششم» اثر ملیک اصلانیان را ضبط کرده است. اگر اهمیت یک آلبوم را تنها در انتشار یک قطعه مهم تاریخی هم بدانیم، باید اهمیتی چشمگیر برای «روز ششم» قائل شویم. زیرا بالاخره پس از هفت دهه ضبطی شایسته از قطعه پروانه (نسخه ارکستری) امانوئل ملیک اصلانیان به دست میدهد. نسخه پیانویی پروانه را اصلانیان در سال ۱۳۳۳ نوشت. دانستن همین نکته کافی است تا پس از دقیق شنیدن آن دریابیم چه اندازه رویکردش به استفاده از مصالح موسیقی ایرانی نو و جسورانه بوده است. آن روزها جریانِ اصلی چندصدایینویسی موسیقی معطوفِ «هارمونیزه» کردن ملودیها با کمک نوعی هارمونی تیِرسِ(Tiers) سازگار شده با موسیقی ایرانی بود. تنها یک سال پیش از آن پرویز محمود «کنسرتینو برای ویلن و ارکستر» را با بهره گیری از مصالح موسیقی ایرانی نوشته بود (بعید است آن زمان شنیدهشده باشد). در این زمینه و زمانه است که میتوان ارزش قطعه را دریافت. به کارگیری هارمونی براساس سومهای غیرتونال، چهارمها و پنجمها برای ملودیهایی در مُد چهارگاه و استوار نگهداشتن فضای مدال، در زمان آفرینش پروانه بسیار نوآورانه بوده است (حتا از آن نوآورانهتر چندصدایی مقدمه همایون نسخه پیانویی که در نسخه ارکستری نیست). قطعه بیشتر حول تمِ مشخصهٔ چهارگاه میگردد، از آن گسترش مییابد و دوباره بازمیگردد. علاوه بر محتوای چندصدایی، این برخورد فرمی با ماده اولیه و فن گسترش (ارجاع به یک تم نشاندار دستگاهی و بسط براساس منطق آن و نه تمی از یک آهنگ شناختهشده یا خود یک آهنگ کامل) نیز بر تازگی کار می افزوده است. حتا امروزه هم که این روش برای آهنگسازان ایرانی کاملاً شناخته و بسیار متداول شده، دست یافتن به موفقیت موسیقایی (براساس استواری درونی) که اصلانیان ۶۵ سال پیش به تنهایی به آن رسید، بسیار دشوار است.  با این حال نسخه ضبطشده در آلبوم حتا برای کسانی که پروانه را از قبل میشناختند نیز تجربه ای تازه است. زیرا ویژگیهای پیانونوازانه نسخه اول و درنتیجه کمی شخصیت قطعه در آن دگرگون شده. رنگآمیزی ارکستر مخصوصاً با نقشی که به بادیهای برنجی سپرده، آن رقص عاشقانه پروانه وار را جلوه ای بیرونی و حماسی بخشیده است. اجرای پروانه را با پنجه های سحرآمیز فیلسوف موسیقی ایران، امانوئل ملیک اصلانیان، از اینجا دانلود کنید و بشنوید.