روزنامه «ایران سپید»

یکشنبه 23 مهر 1396

24 محرم 1439

15 اکتبر 2017

سال بیست و یکم شماره 5692

صاحب امتیاز:

خبرگزاری جمهوری اسلامی      

مدیر مسئول: سهیل معینی

سامانه پیامکی: 3000465040

نشانی پستی: تهران- ص.پ. 158755388

تلفن: 84711371

شماره انتشارات: 5-88548892

وبسایت: www.iransepid.ir

پست الکترونیک: iransepid@icpi.ir

23 مهر ماه، روز جهانی نابینایان، روز جهانی ایمنی عصای سفید را گرامی میداریم. به همین مناسبت، روزنامه امروز به صورت ویژه نامه منتشر میشود.

.........عناوین این شماره.......

پیام شبکه تشکلها (چاووش) 2

بیانیه اتحادیه جهانی نابینایان 7

پای سخن 5 دختر نابینا (بخش دوم) 13

نوشدارو بعد از مرگ سهراب 17

........پیام شبکه تشکلهای نابینایان و کمبینایان (چاوش) به مناسبت روز جهانی نابینایان/ شعار امسال: «هدفگذاری جمعی، اقدام جمعی، کامیابی جمعی» شش هدفی که باید برجسته شوند: امروز 23 مهر ماه، 15 اکتبر و روز جهانی عصای سفید است. با گرامیداشت این روز که فلسفه نامگذاری و اختصاصش جلب توجه جامعه جهانی به نیازها و مشکلات و در عین حال، توانمندیهای شهروندان نابینا و کمبینای کشورهای سیاره خاکی است، هر سال سازمان ملل و تشکلهای جهانی نابینایان اهدافی را برای دولتها و جوامع مشخص میکنند تا با تحقق آنها موانع بیشتری از راه رشد و توسعه فردی و جمعی نابینایان و کمبینایان جهان که هم اکنون به 300 میلیون تن میرسد، برداشته شوند. کشور ما نیز از این قاعده برکنار نیست؛ لذا ضروری است هر سال تشکلهای نابینایان و کمبینایان کشور اهدافی را به عنوان اولویتهای جمعی شهروندان نابینا و کمبینا مشخص و اقدامات مشترکی را برای تحقق این اهداف برنامه ریزی کنند تا در سایه این درک و اقدام جمعی به کامیابی جمعی نیز دست یابند؛ لذا شبکه چاووش با قرار دادن شعار سال 96-97 تقویم نابینایی، یعنی از 23 مهر امسال تا 23 مهر سال آینده، این سال را با عنوان «هدفگذاری جمعی، اقدام جمعی، کامیابی جمعی» نامگذاری میکند تا با مشخص کردن اهداف مشترک بتوانیم دست در دست هم، گامهای مشترکی برای حل مشکلات برداریم. به عنوان گام نخست، اهداف ششگانه زیر به عنوان مهمترین اولویت نابینایان و کمبینایان جهت برنامه ریزی و اقدامات مشترک پیشنهاد میشود. از قرار، عدد 6 مانند 6 نقطه بریل پیوندی ناگسستنی با زندگی نابینایان پیدا کرده است. 1- اصلاح برنامه های توانبخشی نابینایان: با گذشت سالها از آغاز فعالیتهای توانبخشی نابینایان، متأسفانه شاهد افول جدی در کمیت و کیفیت برنامه های توانبخشی نابینایان و کمبینایان هستیم. تعطیلی مراکز تخصصی توانبخشی دولتی، واگذاری فعالیتهای توانبخشی به انجمنهای فاقد صلاحیت و تخصص، فقدان دستور العمل واحد طراحی و اجرای برنامه های توانبخشی و فقدان رویکرد توانمند سازی در این فعالیتها باید اصلاح شود. 2- رفع تبعیض در دسترسی به تجهیزات و فناوریهای کمک زیستی: علیرغم تلاشهای شبکه و وعده های مکرر مسئولان، همچنان نابینایان و کمبینایان از بودجه و دسترسی مکفی به تجهیزات و فناوریهای کمک زیستی نابینایان و کمبینایان محرومند. به ویژه این محرومیت در بخش فناوریهای اطلاعاتی مانند رایانه، نرم افزار ویژه نابینایان، تجهیزات ناوبری برجسته مشهود است. این تبعیض باید در همین سال جاری رفع شود و شاهد تحقق وعده های مسئولان سازمان بهزیستی باشیم. 3- فقدان سیاست مشخص در تولید و توزیع منابع اطلاعاتی: یکی از مهمترین نیازهای نابینایان و کمبینایان که تحصیلکرده ترین گروه های دارای معلولیت کشورند، دسترسی به منابع اطلاعاتی کتب و نشریات گویا، بریل و نشریات الکترونیکی است. در این زمینه دو نقص جدی باید رفع شود؛ نخست ورود وزارت ارشاد به عرصه تولید کتب برای نابینایان، طبق تصویب نامه هیئت محترم دولت در سال 94 و دوم، سرمایه گذاری سازمان بهزیستی در این خصوص، به ویژه پس از زمینگیر شدن مرکز رودکی که به این امر نیز باید رسیدگی عاجل شود. 4- تدوین برنامه های اشتغال، متناسب با تحصیلات: اشتغال نابینایان علیرغم سطح تحصیلی بالای آنان کافی نیست و باید در این خصوص دو اقدام مشخص صورت پذیرد. پیشبینی ضمانت اجرایی سهمیه 3 درصد استخدامی و ارائه حمایتهای مشخص و جذاب برای استخدام نابینایان در بخش خصوصی. در این دو زمینه باید اجرای برنامه جامع مهارت آموزی کاربردی را برای نابینایان فاقد تحصیلات دانشگاهی افزود. 5- ایمن سازی ملموس شهرها: محیطهای شهری و روستایی هنوز برای تردد نابینایان و کمبینایان امن نیست. هرچند ابلاغ قانون عصای سفید در آستانه روز جهانی عصای سفید اقدامی شایسته در این جهت است که ثمراتش منوط به اجرای دقیق آن از سوی پلیس است، اما باید برنامه های مناسب سازی شهرها با نظارت قویتر توأم شود تا شاهد ایمن سازی قابل لمس محیطهای شهری شویم. 6- حذف محدودیت نابینایان برای نمایندگی مجلس: این تبعیض ناروا که از سوی دبیرخانه کنوانسیون جهانی حقوق معلولان نیز مورد اعتراض قرار گرفته است، به راستی لکه ای است بر ذهن و دل نابینایان توانمندی که شایستگیشان را با حضور در پستهای مدیریتی اثبات کردند و اکنون جا دارد با تدبیر نمایندگان خانه ملت این تبعیض ناروا علیه حقوق شهروندی نابینایان حذف شود. در پایان با شعار شبکه در سال جاری یادآور میشویم، دستیابی به اهداف ششگانه فوق فقط در سایه اقدامات مشترک تشکلهای نابینایان و تجمیع توان تخصص همه نابینایان فعال میسر است. سهیل معینی، مدیر عامل شبکه تشکلهای نابینایان و کمبینایان کشور (چاووش)

........بیانیه اتحادیه جهانی نابینایان به مناسبت روز جهانی ایمنی عصای سفید * مکانهای عمومی باید امن باشند: پانزده اکتبر، به عنوان روز جهانی ایمنی عصای سفید انتخاب شده است. روزی برای افزایش سطح آگاهی عمومی نسبت به استقلال و امنیت آسیبدیدگان بینایی. عصای سفید، مرسومترین ابزار کمکی برای رفت و آمد نابینایان در سر تا سر دنیا به حساب میآید. این ابزار، نابینایان را قادر میکند که آزادانه و ایمن تردد کنند و از همین رو، این وسیله به عنوان سمبل جهانی آزادی، استقلال و اعتماد به نفس نابینایان به حساب میآید. امسال، در گرامیداشت این روز، اتحادیه جهانی نابینایان، «WBU»، توجه خاصی را به مکانهای عمومی معطوف داشته است؛ فضاهایی که هر روز هم در حال افزایش است. مسیرهای اشتراکی میان عابران، خودروها و حتی دو چرخه سواران که این روزها به خصوص در مناطق مرکزی شهرها زیاد مشاهده میشود. «WBU» معتقد است, اگر طراحی چنین مسیرهایی به درستی انجام نشود، میتواند خطرات جبران ناپذیری را متوجه آسیبدیدگان بینایی کند. «WBU»، بیانیه ای را در خصوص فضاهای اشتراکی تدوین کرده که طی آن، اصول کلیدی طراحی فضاهای اشتراکی و پیشنهادهایی در این خصوص را در اختیار دولتها و طراحان محیطهای شهری قرار داده تا به کمک آن، فضاهای شهری به گونه ای امن و دسترس پذیر برای آسیبدیدگان بینایی طراحی شوند. «WBU» همچنین کمیته ای را به سرپرستی خانم « Martine Abel-Williamson»، خزانه دار اتحادیه راه اندازی کرده که مسائل مرتبط با فضاهای اشتراکی را رصد و پیشنهادها و راهکارهای این حوزه را گردآوری میکند. او توضیح میدهد که در محیطهای اشتراکی، دارندگان وسایط نقلیه و عابران پیاده در هنگام تردد، از ارتباطات چشمی برای تشخیص زمانهای امن برای گذر از معابر استفاده میکنند؛ این در حالی است که این مسأله یکی از نقاط ضعف تردد نابینایان محسوب میشود. ما نمیتوانیم با رانندگان دوچرخه ها یا اتومبیلها ارتباط چشمی برقرار کنیم و بفهمیم که آیا آنها متوجه مشکل ما شده اند و آیا این لحظه برای عبور، زمان مناسبی است یا نه. او همچنین یادآوری میکند که اتومبیلهای کم سر و صدا یا ساکت هم این روزها به معضلی برای نابینایان تبدیل شده اند. چنین وسایطی، خطرات بیشتری را برای این گروه ایجاد میکنند؛ چرا که حضورشان برای نابینایان به راحتی قابل تشخیص نیست. خانم «Abel-Williamson» تأکید میکند که دولتها و برنامه ریزان شهری باید به فکر ارائه برنامه هایی باشند که طی آن، شیوه صحیح و ایمن استفاده از مسیرهای اشتراکی به رانندگان و عابران پیاده آموزش داده شود. ما همچنین از دولتها میخواهیم که مقررات فنی مربوط به فضاهای اشتراکی ایمن را در قوانین راهنمایی و رانندگی بگنجانند. اتحادیه جهانی نابینایان قویاً اعلام میکند که آسیبدیدگان بینایی حق دارند در دنیایی زندگی کنند که مسیرهایش برای رفت و آمد دسترس پذیر و ایمن است. در بزرگداشت روز جهانی ایمنی عصای سفید، «WBU» از دولتها و طراحان محیطهای شهری میخواهد که در طراحی و روند نظارت بر فضاها و مسیرهای مشترک میان عابران و وسایل نقلیه، نابینایان را دخیل کند و از مشاوره این افراد، استفاده کند. اتحادیه جهانی نابینایان، نماینده حدود ۲۸۵ میلیون نابینا و کمبینای سراسر جهان است. اعضای این اتحادیه عبارتند از: مؤسسات تشکیل شده از سوی نابینایان برای دفاع از حقوقشان، سازمانهای حامی آنها در ۱۹۰ کشور و سازمانهای بین المللی فعال در حوزه آسیبهای بینایی.

* روز جهانی بینایی از سال ۲۰۰۰ به تقویمهای بین المللی اضافه شده است. آنچه میخوانید، بیانیه اتحادیه جهانی نابینایان به مناسبت روز جهانی بینایی در سال ۲۰۱۷ است. تخمین زده میشود که حدود ۳۰۰ میلیون نفر نابینا و آسیبدیده بینایی در سراسر جهان زندگی میکنند. بر اساس آمار سازمان بهداشت جهانی، ۲۸۵ میلیون نفر دچار آسیب بینایی هستند که ۳۹ میلیون نفر از آنها نابینا و ۲۴۶ میلیون کمبینا هستند. حدود ۹۰% از آسیبدیدگان بینایی کم درآمدند و این در حالی است که ۸۲٪ نابینایان، ۵۰ ساله و مسنتر هستند. با توجه به رشد جمعیت و پیر شدن آن، انتظار میرود که این آمار تا سال ۲۰۲۰ افزایش یابد. اتحادیه جهانی نابینایان، تخمین میزند که ۸۰٪ آسیبهای بینایی قابل پیشگیری است. پیشگیری و درمان نواقص بینایی از مداخلات هزینه بر و موفق محسوب میشود. مشکلات انکساری اصلاح نشده مهمترین عامل آسیبهای بینایی متوسط و شدید و آب مروارید مهمترین عامل نابینایی در کشورهای با درآمد کم تا متوسط است. اتحادیه جهانی نابینایان، نابینایی و آسیب بینایی را به عنوان یک مسأله حقوق بشری قلمداد میکند. دولتهای تصویب کننده کنوانسیون ملزم شده اند  شرایطی را فراهم سازند که در آن معلولین از حق زندگی با استانداردهای بالای سلامت و زندگی بدون تبعیض برخوردار باشند. کنوانسیون حقوق معلولین تأکید میکند که کشورهای عضو باید خدمات سلامت مرتبط با نوع معلولیت مورد نیاز معلولین را که شامل تشخیص و مداخله به موقع و خدمات طراحی شده در جهت کاهش و پیشگیری از معلولیتهای بعدی در بین کودکان و سالمندان است، ارائه کند. بر این اساس، اتحادیه جهانی نابینایان از دولتها میخواهد تضمین کنند که معلولین، خاصه نابینایان و کم بینایان به خدمات سلامت ارزان و باکیفیت و ابزارهای کمکی به علاوه  خدمات توانبخشی و بازتوانی، دسترسی کامل داشته باشند. به علاوه، اتحادیه جهانی نابینایان دولتها را بر آن میدارد که دسترسی کامل نابینایان و کمبینایان به وسایل کمکی از جمله، عینک، بریل و عصای سفید و نحوه استفاده صحیح آنها را تضمین کنند. اتحادیه جهانی نابینایان، جهانی را پیشبینی میکند که در آن نابینایان و کمبینایان این قدرت را پیدا میکنند که در بستری برابر، در  تمامی زمینه های مورد علاقه شان مشارکت داشته باشند. ترجمه، امید هاشمی

........گفتگوی ویژه

* بزرگترین مشکل من خانواده ام است: روز گذشته نیمی از گفتگوی دختران نابینا را که در میزگرد ایران سپید انجام شد، خواندید... فریده آرمین، 23 ساله، دانشجوی رشته ادبیات فارسی که تا این لحظه ساکت بود، شروع به صحبت میکند: من بزرگترین مشکلم این است که خواهر و برادر بینایم به من حسادت میکنند. با این که خواهر ازدواج کرده و جدا از ما زندگی میکند، اما نمیگذارند که مادرم من را به جایی ببرد. در حالی که ما باید در اجتماع باشیم تا اگر روزی پدر و مادرمان نبودند، بتوانیم گلیممان را از آب بیرون بکشیم. خانواده من یک خانواده سنتیست. پدرم تا مدتها اجازه نمیداد که به مدرسه بروم. میگفت دختر نابینا به مدرسه برود، که چی بشه، تو که مشکل داری، تو این جامعه هیچی نمیشی. خانواده هایی مثل خانواده من با طرز فکر غلط کم نیستند؛ مخصوصاً در شهرستانها یا روستاهای دور افتاده. این روزها به مدد تکنولوژیهای ارتباطاتی ما با بچه های شهرستانهای دور افتاده در ارتباط هستیم. گاهی سؤالهایی میپرسند که بسیار ابتدایی و خنده دار به نظر میرسد، اما واقعاً نمیدانند و برایشان سؤال است؛ مثلاً ما گروهی در واتس اپ داشتیم که بچه های نابینا سؤال و جواب مطرح میکردند. یکی از بچه ها پرسیده بود: میخواهم مستقل بشم و خودم ناخنهایم را بگیرم، شما چه طور ناخنهایتان را میگیرید؟ معصومه به میان حرفهای فریده میآید:  این مسأله در میان دخترها بیشتر از پسرهاست. از معصومه میپرسم چرا فکر میکنی دخترها در این زمینه ناتوانتر هستند؟ هر دختر نابینایی کافیست کمی کنجکاوی داشته باشد، میتواند برود سراغ ناخنگیر و ناخنهایش را بگیرد. این که مشکل خاصی نیست. معصومه میگوید: حق با شماست. شاید این قدر که گفته اند نمیتوانید، حس کنجکاوی هم در درون ما مرده است. فائزه تأکید میکند که بحث، سر توانمندی نیست. باز هم به خانواده بر میگردد. شما تصور کنید در خانواده ای هستید که مرتب میگویند دست به ناخنگیر نزنی ها! پوست دستت رو میکنی ها. و! خب طبیعیست که شما به سراغ ناخنگیر نمیروید. این قضیه حتی در بین پسرهای نابینا هم مشهود است. کم نیستند پسران نابینایی که صورتشان را پدرشان اصلاح میکند و اجازه نمیدهد که امور شخصیشان را خودشان انجام بدهند و نمیگذارند به ماشین ریشتراش دست بزنند. خیلی از بچه های نابینا میوه نمیخورند. خانواده نگذاشته که حتی یک بار چاقو را در دستانشان بگیرند، چون ممکن است که دستشان را ببرند. - از این که با ما عین بچه ها رفتار کنند، متنفرم: سارا کریمی 21 ساله و دانشجوی روانشناسی عمومی دانشگاه علم و فرهنگ که به همراه مادرش در این جمع دوستانه حاضر شده، به خاطرات دوران کودکی خودش اشاره میکند و میگوید: مادرم هیچ وقت من را از دیگر دختران همسن و سالم جدا نکرد. همیشه میگفت تو باید کارها را درست یاد بگیری. به همین خاطر اجازه نداد که من آرزوی چیزی به دلم بماند. همیشه هر چیزی که میخواست برای من بخرد، من را همراهش میبرد و میگفت: تو باید چیزی را بخری و انتخاب کنی که دوست داشته داری. هیچ وقت به من نمیگفت: تو که از جنس یا رنگ سر در نمیآوری. همیشه حتی در کوچکترین کارها نظرم را میپرسید. اگر کاری را خراب میکردم، بارها میگفت تکرار کن تا درست انجام بدهی. همین باعث شده که من با این که یک خواهر و برادر کوچکتر از خودم دارم، از پس همه کارهای آنها و کارهای خودم بر بیایم و مادرم خیلی وقتها آنها را به من میسپارد و به مسافرت میرود. الان که خودم را با دختران همسن و سالم مقایسه میکنم، میبینم در هیچ زمینه ای از آنها کمتر نیستم.  فائزه میگوید: خانواده هایی مثل خانواده ما خاص هستند. اکثریت خانواده ها این طوری فکر نمیکنند؛ خانواده هایی که دختران نابینایشان را پنهان میکنند. شاید برای شما قابل تصور نباشد، اما من دوست نابینایی دارم که حتی نمیتواند موهایش را گل سر ببندد؛ موهایش را مادرش شانه میکند و گیس میکند تا حمام بعدی. باز هم تأکید میکنم خانواده خیلی مهم است. ادامه دارد... سمیه افشینفر

........گفتگوی ویژه

* نوشدارو بعد از مرگ سهراب.  به روال هر سال، وقتی مهر ماه فرا میرسد، در کنار پرداختن به روزهای اول سال نو تحصیلی، جامعه نابینایان خود را مهیای برگزاری روز جهانی نابینایان و عصای سفید و روزهای قبل و بعد آن روز میکند تا در جبین برنامه های مختص این روز، حرفها و دغدغه های خود را در کوی و برزن با صدای بلند فریاد بزند، بلکه به گوش متولیان امور معلولان برسد و اثر مثبتی در برداشتن گامهای مثبت داشته باشد. اما نباید از تمام ظرفیتهای روز جهانی نابینایان، برای بیان مشکلات بهره جست. روز جهانی عصای سفید، فرصتیست تا با نگاهی گذرا به یک سال گذشته، یادی از کسانی شود که تا چندی قبل در کنار همنوعان نابینا بودند و امروز، سر بر تیره تراب نهادند. در همین چند ماه اخیر، دو تن از نوازندگان قدیمی نابینا از میان ما رفتند. الله وردی میرزایی، نوازنده درام و اصغر بهزادی، نوازنده ویولن. این هنرمندان، کاملاً در سکوت خبری و خاموشی ما را ترک کردند. معهذا هنوز به خودمان نیامده ایم مادامی که در میانمان هستند، یادی از آنها بکنیم و به جای این که رفتنشان را به سوگ بنشینیم، در زمان حیات به سراغشان برویم و از تجاربشان توشه برگیریم. الله وردی در حالی از دنیا رفت که چند روز بعد از فوتش تهران خبردار شد و همین اتفاق به شکلی مشابه در مورد اصغر بهزادی رخ داد. گرچه به مصداق نوشداروی بعد مرگ سهراب است، اما شاید بد نباشد که در چنین روزی (روز جهانی نابینایان)، درباره این دو نوازنده فقید نابینا، از زبان دوستانشان بشنویم و بخوانیم. فرامرز قریبی، نوازنده قره نی، یکی از این افراد است. او و الله وردی به همراه چند نوازنده دیگر، گروه موسیقی ای تشکیل داده بودند به نام «ین» و از آن دوران صحبتهای جالبی نقل میکند: «من و الله وردی با چند نفر دیگر از نوازنده های همنوعمان که در مدرسه کار موسیقی میکردیم، گروهی درست کردیم به نام «ین». وجه تسمیه ین، به دو حرف آخر اسامی مستعارمان بر میگشت. برای این که گروهمان پر سر و صدا عمل کند و به اصطلاح سری توی سرها درآورد، برای هر کداممان اسمهای مستعار انتخاب کرده بودیم. مثلاً مصطفی فرزانه که نوازنده پیانو بود، با اسم افشین، محمود رضایی نوازنده آکاردئون با اسم رامین، من با اسم فردین، مرحوم الله وردی با اسم فرزین، حسن حاجحسنی با اسم شاهین، اعظم نظیفی با اسم شیرین و زری محی الدینی با اسم نوشین، در قالب همان گروه ین اجرای برنامه میکردیم. الله وردی مرحوم، از جمله کسانی بود که روحیه کاملاً همدلانه داشت. خود من حدود سه ماه در اوایل کار موسیقی، از کمکهای او بهره بردم.» قریبی این همدلی را مقدمه ای برای یک دوستی دائمی عنوان میکند: «همه ما شاگردان استاد احمدزاده بودیم. حدود سه ماه طول کشید تا من در نوازندگی قره نی، تسلط پیدا کنم؛ در طول این سه ماه، مرحوم الله وردی هر روز برای خرید قمیش ساز من، به میدان بهارستان میرفت، بدون این که ما آن زمان با هم صمیمیت آنچنانی داشته باشیم.» این نوازنده قره نی به مرحوم اصغر بهزادی اشاره میکند: «مرحوم بهزادی خوب ساز میزد. البته کم پیش میآمد که باهم برای اجرای برنامه همنواز شویم.» مصطفی فرزانه، نوازنده کیبورد، یار غار مرحوم الله وردی هنوز باور ندارد که او در این جهان نیست: «من به عمرم پاکتر از الله وردی ندیده ام. من و او به نوعی باهم بزرگ شدیم. خیلی وقتها در دوران دانشآموزی او به خانه ما میآمد و مادرم از او مثل فرزندانش مراقبت میکرد. هنوز باور ندارم که او را از دست دادیم. الله وردی به معنای واقعی پاک بود، ساز را با هیجان خاصی میزد و همیشه همراه بچه ها بود.» فرزانه از اصغر بهزادی هم یاد میکند: «ما دو بهزادی اهل شیراز داشتیم که هیچ نسبتی باهم نداشتند؛ محمد و اصغر. بعضی وقتها این دو باهم اجرا داشتند و مواقعی هم پیش میآمد که ما با اصغر اجرایی داشته باشیم؛ مثلاً سال 58 با بچه های گروه ین تصمیم به ضبط یک نوار گرفتیم که در یکی دو قطعه، اصغر با ما همکاری کرد. خدا رحمتشان کند؛ آنها نوازنده های خوبی بودند و رفتنشان برای ما واقعاً فقدان بزرگیست.»