آغاز نخستین کنفرانس سران متفقین در تهران (1943م)آغاز نخستین کنفرانس سران متفقین در تهران (1943م) |
یکی از وقایع مهم و با اهمیت دوران جنگ جهانی دوم، تشکیل کنفرانس عالی سران سه کشور متفقین در تهران است که بیشک در تعیین سرنوشت جنگ جهانی دوم و سرنوشت سیاسی ایران حائز اهمیت بسیار میباشد. در روز 28 نوامبر 1943م، استالین، چرچیل و روزوِلْت، سران سه کشور شوروی، انگلستان و امریکا برای اولین بار با یکدیگر ملاقات کردند. در این کنفرانس که تا روز اول دسامبر به طول انجامید، طرح عملیات نهایى برای در هم شکستن نیروی مقاومت آلمانیها که متضمن گشودن جبهه دوم در غرب اروپا و حمله بزرگ ارتش شوروی در جبهه شرق بود تهیه شد. همچنین استالین در این کنفرانس، موضوع منابع نفتی ایران و کشورهای ساحلی خلیج فارس را نیز مطرح کرد و خواستار توافقی درباره تقسیم این منابع در آینده شد. اما بزرگترین موفقیتی که در کنفرانس تهران نصیب استالین شد، نزدیکی به روزولت و جلب اعتماد او بود که نتایج خود را در مدت باقیمانده جنگ و کنفرانس یالتا نشان داد. البته تشکیل کنفرانس سران سه کشور بزرگ در تهران برای ایران هم سودمند بود، زیرا استالین و چرچیل و روزولت با صدور اعلامیهای، استقلال و تمامیت ارضی ایران را تضمین کردند و تعهد قبلی انگلستان وشوروی درباره تخلیه ایران به فاصله شش ماه پس از پایان جنگ را مورد تایید قرار دادند. این در حالی بود که ایران کمی قبل از تشکیل کنفرانس سران تهران، با فشار غرب، در روز نهم سپتامبر 1943م، رسماً به آلمان اعلان جنگ داده و به جرگه متفقین پیوسته بود. با این حال علیرغم تعهد متفقین برای خروج از ایران، این نیروها تا مدتها پس از جنگ، از تخلیه کشور امتناع میکردند تا اینکه پس ازشکایت ایران به مجامع جهانی، این نیروها خاک ایران را ترک نمودند.