به گزارش ایران سپید کاروان 111 نفره منا که در قالب 12 رشته ورزشی در ریو شرکت کرده بود، علیرغم کسب مدالهای برابر نسبت به پارالمپیک 2012 لندن، به علت کاسته شدن دو طلا و افزوده شدن آن به جمع مدالهای نقره، از نظر رتبه تیمی در جدول رده بندی مدالها، چهار پله سقوط کرد و با 8 طلا، 9 نقره و 7 برنز و مجموع 24 مدال در جایگاه پانزدهم قرار گرفت. این در حالی است که در لندن، با 10 طلا، 7 نقره و 7 برنز در جایگاه یازدهم قرار گرفته بودیم.

در این بین، عملکرد ورزش نابینایان به صورت جداگانه نسبت به دوره گذشته در لندن قابل تحلیل است که در ادامه، به بررسی آن میپردازیم. به طور کل، عملکرد ورزش نابینایان در پارالمپیک ریو را میتوان از نظر کیفی، بهتر از لندن ارزیابی کرد. هر چند این بار هم دست ورزش نابینایان از کسب مدال خوشرنگ طلا در پارالمپیک کوتاه ماند، اما ورزشکاران نابینا و کمبینا در ریو سه مدال نقره به دست آوردند، در حالی که در لندن، تنها موفق به کسب یک نقره شده بودند.

بررسی عملکرد رشته ها به تفکیک رشته های تیمی و انفرادی:

در رشته گلبال که بیتردید جزء مهمترین و محبوبترین رشته های ورزشی در میان نابینایان محسوب میشود، نتوانستیم برای ریو، کسب سهمیه کنیم. در بخش آقایان، در فینال مسابقات آسیایی مغلوب چین شدیم تا جای خالی گلبال ایران در ریو کاملاً حس شود. در بخش بانوان نیز به علت احتمال هم گروهی با اسرائیل در ریو، حتی در مسابقات کسب سهمیه هم شرکت نکردیم و تیم ملی گلبال بانوان هم از رفتن به پارالمپیک باز ماند. در حالی که تیم ملی گلبال مردان ایران در پارالمپیک لندن، علیرغم اینکه به صورت ناقص و تنها با چهار بازیکن اعزام شد، توانست عنوان پنجمی را از آن خود کند. عنوانی که با تدبیر بیشتر مسئولان وقت فدراسیون نابینایان، میتوانست حداقل تبدیل به یک برنز شود.

اما جودو، که تنها رشته رزمی در میان  رشته های ورزشی نابینایان است، در ریو چه از نظر کیفی و چه کمی، عملکرد ضعیفتری نسبت به لندن داشت. چند ماه پیش از آغاز پارالمپیک ریو، خسرو گلکار، سرمربی وقت تیم ملی جودو با فشار کمیته ملی المپیک برکنار شد و محمدرضا یوسفزاده جای ایشان را گرفت. محمدرضا مظلومی رئیس فدراسیون نابینایان این تغییر را باعث پیشرفت و کسب نتایج بهتر جودوی نابینایان در ریو ارزیابی کرد، اما پس از پایان رقابتهای پارالمپیک و کسب دو عنوان پنجمی توسط امید نوری جعفری و حمزه ندری و حذف حامد علیزاده از گردونه مسابقات، نشان داد این تحولات هم نتوانست باعث بهبود کیفی نتایج جودوی نابینایان در ریو شود. این در حالی است که در پارالمپیک لندن بر خلاف ریو که تنها سه سهمیه به دست آوردیم، موفق به کسب شش سهمیه شده بودیم. امیر نتاج، محمدعلی شنانی، هانی عساکره، حامد علیزاده، سعید رحمتی و حمزه ندری شش جودوکار حاضر ایران در 2012 لندن بودند که پنج عنوان پنجمی را به دست آوردند. البته کسب تنها نیمی از سهمیه های جودو در ریو نسبت به لندن، به علت عدم شرکت جودوکاران نابینای کشورمان در مسابقات برونمرزی و تورنمنتهای کسب سهمیه برای پارالمپیک ریو است.

رشته شنا که جزء پر مدالترین رشته های ورزشی در ادوار مختلف پارالمپیک محسوب میشود، در ریو رهاوردی برای کاروان منا نداشت. در بخش شنای نابینایان نتوانستیم حتی سهمیه حضور در این مسابقات را به دست آوریم و شاهین ایزدیار شناگر معلول کشورمان نیز به توفیقی دست نیافت. در حالی که در لندن، وحید کشتکار در چندین ماده شنای کمبینایان، موفق به کسب سهمیه شده بود که البته به علت سیاستهای وقت کمیته ملی المپیک که شانس مدالآوری را برای اعزام در نظر داشتند، به پارالمپیک لندن اعزام نشد.

در ادامه، به بررسی دو رشته دوومیدانی و فوتبال پنج نفره میپردازیم. هر سه مدال نقره ورزشکاران نابینا در ریو، توسط همین دو رشته به دست آمد.

دوومیدانی نابینایان را میتوان با کسب دو مدال نقره در ریو، موفقترین رشته ورزشی نابینایان قلمداد کرد. هر چند با توجه به مواد مختلف در این رشته همچون دوهای سرعت، استقامت، پرتابها و پرشها و توزیع مدالهای فراوان، کسب این نتایج امری عادی به نظر برسد، اما سه ورزشکار نابینا و کمبینا توانستند در پارالمپیک ریو دو مدال نقره توسط سامان پاکباز در پرتاب وزنه و سجاد نیکپرست در پرتاب نیزه به دست آورند. حمید اسلامی در دوی 1500 متر که شانس کسب مدال برای وی نیز قابل تصور بود، پس از انجام مسابقه در مرحله مقدماتی، از سوی داوران دیسکالیفه شد و نتوانست راهی دیدار نهایی شود. در همین رشته در پارالمپیک لندن، هاجر تکتاز، سجاد نیکپرست و عرفان حسینی سه نماینده ورزش نابینایان بودند که تنها یک نقره توسط سجاد نیکپرست به دست آوردیم. لذا عملکرد دوومیدانی نابینایان را در ریو، میتوان بهتر از لندن ارزیابی کرد.

اما ملی پوشان فوتبال پنج نفره نابینایان که در 2012 لندن با شکست مقابل ترکیه در جایگاه ششم قرار گرفته بودند، در ریو با ارائه نمایشی خیره کننده، به فینال صعود کردند و در دیدار نهایی مغلوب برزیل میزبان، قهرمان تمامی ادوار پارالمپیک در فوتبال نابینایان از آتن تا لندن شدند. فوتبال پنج نفره ایران در حالی با پنج امتیاز از مرحله مقدماتی خود صعود کرد که تیمهای برزیل، مراکش و ترکیه، هر سه همگروه ما، قهرمان قاره های خود بودند. کسب عنوان نایب قهرمانی در فوتبال پنج نفره نشان داد، پتانسیل نیروی انسانی در این رشته در کشور وجود دارد. اما کمبود زیرساختهای سخت افزاری از جمله زمین با دیواره های استاندارد، کاملاً حس میشود. تا جایی که دو استان فارس و آذربایجان شرقی که نیمی از بازیکنان ملی پوش را در اختیار دارند، فاقد زمین استاندارد برای فوتبال پنج نفره است. در سراسر کشور، تنها دو استان تهران و کرمان زمینی با استانداردهای جهانی در اختیار دارند. لذا میطلبد با توسعه زیرساختهای لازم و استعدادیابی در رده پایه، زمینه رشد و نمو این رشته را بیش از پیش فراهم کرد. کسب نقره در ریو نشان داد چنانچه شرایط ذکر شده در بالا فراهم شود و مسابقات باشگاهی این رشته از سوی مسئولین امر جدیتر گرفته شود، کسب طلای پارالمپیک و مسابقات جهانی دور از دسترس نخواهد بود. اگر بخواهیم در پارالمپیک 2020 ژاپن بهتر از اینها ظاهر شویم، میبایست از همین حالا با یک برنامه ریزی مدون، برگزاری منسجم مسابقات باشگاهی و قهرمانی کشور و استعدادیابی از مدارس، رو به جلو حرکت کرد.

امیر سرمدی